Honderdjarige oud-kampbewaker alsnog voor de rechter

Een honderdjarige Duitse man die tussen 1942 en 1945 werkte als bewaker in het concentratiekamp Sachsenhausen, moet voor de rechter verschijnen. Hij wordt beschuldigd van medeplichtigheid aan de dood van ruim 3500 gevangenen. Het proces begint in het najaar, meldt de Duitse krant Welt am Sonntag. De naam van de hoogbejaarde voormalig bewaker is niet bekend gemaakt.

De man verkeert volgens de rechtbank van Neuruppin in zodanige gezondheid dat hij twee tot twee en een half uur bij het proces aanwezig kan zijn. De rechtszaak zou in oktober moeten beginnen. De Duitse historica Stephanie Bohra, verbonden aan het documentatiecentrum Topographie des Terrors in Berlijn, is blij met het proces. “Moord verjaart niet. Daarom moeten ook oudere mensen zich verantwoorden”, zegt zij in een interview met Welt am Sonntag. “Het gaat om het oplossen van misdrijven, en oud-gevangenen hebben de mogelijkheid om te vertellen wat daar is gebeurd.”

Omstandigheden
Het concentratiekamp Sachsenhausen ligt in de stad Oranienburg, op zo’n 35 kilometer van Berlijn. In de beginjaren van nazi-Duitsland, van 1936 tot 1939, zaten hier vooral politieke tegenstanders van het regime opgesloten. Later kwamen ook Joden, Roma, geestelijk gehandicapten en homoseksuelen hier terecht. De omstandigheden waren toen al erbarmelijk. Precieze cijfers over deze periode zijn er niet. Na 1939 nam het aantal gevangenen snel toe. Van 1939 tot 1945 zaten hier ongeveer 200.000 mensen.

Het regime in het kamp wordt verantwoordelijk gehouden voor de dood van tenminste 20.000 gevangenen. Vrijwel dagelijks werden mensen doodgeschoten door SS’ers. Wie kon werken, werd ingezet als dwangarbeider voor Duitse bedrijven als AEG, IG Farben en Siemens. Velen stierven door honger en uitputting. De honderdjarige man die in oktober terecht moet staan, wordt beschuldigd van medeplichtigheid aan de dood van ruim 3500 van hen.

Onderzoeken
Er lopen in Duitsland verschillende onderzoeken naar de misdaden uit de Tweede Wereldoorlog. Het Openbaar Ministerie in Neuruppin werkt aan nog zeven andere zaken voor kamp Sachsenhausen. Het Openbaar Ministerie in Erfurt is bezig met drie zaken in kamp Buchenwald en in München en Berlijn lopen onderzoeken naar twee gevallen in kamp Mauthausen. De Officier van Iustitie in Itzehoe doet ook nog onderzoek naar een voormalige typiste in concentratiekamp Stutthof. Sinds de veroordeling van voormalig kampbewaker John Demjanjuk in 2011 is het aantal onderzoeken toegenomen. De rechter oordeelde in de zaak van de destijds 91-jarige Demjanjuk dat er geen sprake hoeft te zijn van individuele schuld aan moord. Het feit dat hij kampbewaker was in het vernietigingskamp Sobibór maakte hem medeplichtig aan de dood van duizenden Joden.

In de afgelopen jaren zijn veel ‘nazi-opa’s en -oma’s’, zoals ze in Duitsland vaak gekscherend worden genoemd, in hechtenis genomen en berecht. In sommige gevallen leidde dat tot een levenslange gevangenisstraf. De meesten overleden in hun cel.

Lees ook:
Uitgezette ex-kampbewaker heeft mogelijk connectie met vermoorde Belgische Joden. Friedrich Karl Berger, de 95-jarige oud-kampbewaker die vorige maand uit Amerika werd gezet en terugkeerde naar Duitsland, is mogelijk betrokken bij de moord op Belgische Joden uit Meensel-Kiezegem. De Duitse Justitie zit met de zaak in haar maag, omdat die onvoldoende bewijs zegt te hebben. Mogelijk biedt de Belgische connectie nieuw bewijs.