Oude woonhuis Etty Hillesum wordt mogelijk gesloopt

Het oude huis van Hillesum aan de Gabriël Metsustraat (Google Maps)

Het voormalige woonhuis van Etty Hillesum, een van de belangrijkste chroniqueurs van de eerste oorlogsjaren, staat op de nominatie om gesloopt te worden. De gemeente Amsterdam wil een sloopvergunning afgeven voor het pand in het Museumkwartier. Buurtbewoners, kenners en historici zijn in opstand gekomen. Zij vinden dat het gebouw bewaard moet blijven voor het nageslacht, zo meldt dagblad Trouw. Ook vrezen omwonenden voor overlast van de sloop en bouw.

Gabriël Metsustraat
De Joodse Etty Hillesum hield in de eerste jaren van de bezetting dagboeken bij die ze vanachter haar bureau op de tweede etage schreef. Ze woonde zes jaar aan de Gabriël Metsustraat tot het moment dat ze werd afgevoerd naar Westerbork. Later werd ze in Auschwitz vermoord. Het dagboek is bewaard gebleven en werd na de oorlog een bestseller. Hillesum wordt nog steeds geëerd als een van de helden van weleer. Veel straten en pleinen zijn naar haar vernoemd, en in Deventer is het Etty Hillesum Centrum opgericht.

Sloopbal in aantocht
Nu blijkt dat het herenhuis waar Hillesum woonde en schreef binnenkort mogelijk getroffen wordt door de sloopbal. Omwonenden, historici en experts van Hillesums werk staan perplex. De vergunning voor de bouwplannen moet echter nog beoordeeld worden door de gemeente Amsterdam. Bewoner Annemieke Bieringa zegt in Trouw dat ze zich grote zorgen maakt. Eerder sprak zij met ambtenaren van de gemeente. “Ik kreeg te horen dat er een grote kans is dat ze goedgekeurd worden,” aldus Bieringa. Naast het woonhuis van Hillesums zouden nog twee aanleunende panden plaats worden gesloopt voor nieuwe panden.

Geen monument
Ondanks dat Hillesum internationale roem vergaarde met haar verhalen en de heldenstatus die zij nog heeft, werd haar woning nooit tot een monument verklaard. Het is daarom niet wettelijk beschermd tegen sloop en zodoende kan de gemeente zonder problemen een sloopvergunning afgeven. Buurtbewoners vrezen nu niet alleen dat het historische pand verloren gaat. Ook zijn ze bang voor de overlast van sloop en bouw, en voor het verlies van zonlicht. Verder vinden ze dat nieuwbouw het uiterlijk van het Museumplein aantast. Bieringa: “Het gaat om prachtige panden, van ruim een eeuw oud. Ik kan niet begrijpen hoe ze dit laten gebeuren, zo pal tegenover het Concertgebouw.”

Behoud is nodig
Architectuurhistoricus Wouter van Elburg van de Universiteit van Amsterdam en de Erfgoedvereniging Heemschut vindt dat het pand behouden moet blijven. ““Dit is een belangrijk stuk erfgoed, dat al een monument had moeten zijn. Niet alleen vanwege de cultuurhistorie en de verbintenis met Hillesum, maar ook omdat het oorlogserfgoed is. Daar zouden we voorzichtig mee moeten omspringen.” In de krant benadrukt hij dat het gebouw architectonische waarde heeft. Toen in de jaren negentig werd bepaald welke panden monumenten zijn, werd van de negentiende-eeuwse ring de waarde nog niet zo ingezien. “Er zijn meer panden uit deze tijd die nu gesloopt dreigen te worden: een groot probleem.”

Historisch besef
Hillesums werk gaat vaak over het herenhuis, zegt schrijfster Janny van der Molen. Zij schreef samen met Klaas Smelik het jeugdboek ‘Ik zou lang willen leven’, dat gaat over het leven van Etty Hillesum. Van der Molen hoopt dat het historisch besef bij de gemeente Amsterdam nog komt. “Dit is de plek waar je het dichtst bij haar kan komen. Ik ga daar dikwijls gewoon even staan, dan kijk ik omhoog. In een van haar laatste brieven uit Westerbork vraagt ze aan een vriendin: ‘en groet je mijn lieve bureau, de beste plek op deze aarde?’” Naast de voordeur hangt een bordje die verklaard dat Hillesum er heeft gewoond. Na sloop zou dit het enige overblijfstel kunnen zijn.

Andere controversiële sloop
De gemeente Amsterdam heeft nog niet op de commotie gereageerd. In andere gemeenten dreigde in de afgelopen jaren al sloop van panden met een belangrijke Joodse waarde. Zo was een voormalige synagoge in Vriezenveen bijna afgebroken en werd een historische sjoel in Vianen bewerkt met toestemming van de gemeente.

Lees ook:
Sloop van synagoge Vriezenveen voorkomen

Na een jarenlange strijd is de sloop van de voormalige synagoge in Vriezenveen afgewend. De eigenaar van het pand vroeg om een sloopvergunning bij de gemeente, maar die kreeg nul op het rekest. 

Categorie:

Home » Nieuws » Oude woonhuis Etty Hillesum wordt mogelijk gesloopt