‘Iran betaalt jongeren voor aanvallen doelen Israël in Europa’

Het regime in Teheran betaalt minderjarige moslimjongeren in West-Europa om Joodse en Israëlische doelen aan te vallen. Hiervan zou sprake zijn in België, Zweden, Noorwegen en Denemarken, waar dit jaar aanvallen of pogingen daartoe zijn uitgevoerd door jeugdigen. Volgens Bloomberg hebben aan Iran gelieerde agenten minderjarigen gerekruteerd voor aanslagen op Joodse en Israëlische doelen in heel Europa.

Het gaat om een verontrustend patroon van incidenten in Zweden, België en Noorwegen. Dat heeft volgens het onderzoek een geheime campagne van Teheran blootgelegd om de hybride oorlog tegen Israël uit te breiden naar Europa. Iraanse agenten gebruiken naar verluidt platforms als Telegram en TikTok om jongeren te rekruteren, aldus Bloomberg in een onderzoeksartikel.

Fooien

De beloningen zijn gering: het gaat om betalingen die beginnen bij 120 euro voor aanvallen met molotovcocktails en die eindigen op 1.500 euro voor ernstigere misdaden, zoals moord. Dat stelt Peter Nesser, een terrorisme-onderzoeker uit Noorwegen. Veel van de rekruten zijn tieners en pubers, waarvan sommigen niet eens weten dat ze namens een buitenlandse mogendheid te werk gaan.

Taxi de weg kwijt

In Stockholm stapte eerder dit jaar een vijftienjarige jongen in mei in een taxi met een geladen pistool. Hij vroeg om naar de Israëlische ambassade te worden gebracht. Omdat de chauffeur de weg niet wist, moest de tiener met een vriend bellen en zo liep hij tegen de lamp. De Zweedse politie, die hem in de gaten hield, hield de taxi nog aan voordat die de bestemming bereikte. De jongen werd overmeesterd en meegenomen naar het bureau.

Elbit

Later was het in Göteborg opnieuw raak, waar een dertienjarige werd betrapt op het afvuren van schoten op het hoofdkantoor het Israëlische wapenbedrijf Elbit Systems. Een zestienjarige ging samen met een 23-jarige medeplichtige, ook tot de aanval over door zelfgemaakte explosieven bij de hoofdingang van het pand te plaatsen. De bommen zaten verborgen in thermosflessen.

Brussel

Hoewel Zweeds politieonderzoek niet kon vaststellen wie aan de jongeren instructies gaf, geloven openbaar klagers dat de aanvallers handelden namens een groter netwerk. In Brussel was er eveneens sprake van jonge daders. Daar verijdelden de autoriteiten in mei een aanval op de Israëlische ambassade, waarbij jongelui van veertien jaar betrokken waren. In Noorwegen werd in oktober tijdelijk het terreuralarm naar ‘hoog’ gezet vanwege Iraanse dreigingen.

Criminelen

Zowel Zweden als Noorwegen waarschuwen dat Teheran de georganiseerde misdaad inschakelt om Israëlische doelen onder vuur te nemen. Zo vluchtte een minderjarige op 1 oktober uit Stockholm nadat hij schoten op de Israëlische ambassade had afgevuurd. Hij nam de sneltrein naar Denemarken. Later die nacht werden er twee luide explosies gemeld in de buurt van de Israëlische missie in Kopenhagen. Het vermoeden bestaat dat dezelfde persoon, die ook banden heeft met Iran, achter deze aanvallen zat. In Denemarken werd vervolgens extra waakzaamheid in acht genomen.

MI5

Alle incidenten laten zien hoe de oorlog tussen Israël en de handlangers van Iran in het Midden-Oosten, Teheran er ook toe aanzet om zijn geheime operaties in Europa op te voeren. Dat baart Europese regeringen zorgen. Die zijn al bezorgd, omdat het conflict ook naar hun straten komt en spanningen tussen groepen en activisten aanwakkert. De Britse dienst MI5 heeft eveneens gewaarschuwd voor een toename van aan Iran gelieerde aanvallen op Joodse en Israëlische doelen.

Nederland

In Nederland zijn dergelijke aanvallen door jongeren nog niet voorgekomen. Wel was er eerder in 2024 een Syrische volwassene die de Israëlische ambassade in Den Haag aanviel. Hij kreeg later 2,5 jaar cel. Onlangs nog stelde de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) dat jongeren steeds sneller radicaliseren door radicaal-islamitische chatgroepen. Volgens de NCTV is de kans dat deze jongeren daad bij het woord voegen en een geweldsdaad plegen ‘reëel’. 

Bendegeweld

Scandinavische landen zijn extra kwetsbaar. Vanwege het open karakter van hun samenlevingen waar mensen vertrouwen hebben in elkaar, is er veel minder politie. Vooral Zweden worstelt al jaren met criminele bendes in buitenwijken waar voornamelijk mensen met een migratieachtergrond wonen. Criminaliteit en het gebruik van geweld, onder andere met handgranaten en kalasjnikovs, zijn niet ongewoon. Jongeren ontsporen en zijn kwetsbaar. Zij vormen een makkelijk doelwit voor de netwerken.

Samenwerken

Zweden, Noorwegen en Denemarken wisselen sinds kort meer informatie uit over de netwerken, jongeren en mogelijke daders. Zo kwamen de ministers van Justitie van de drei landen (Gunnar Strommer uit Zweden, Emilie Enger Mehl uit Noorwegen en Peter Hummelgaard uit Denemarken) op 9 december in Kopenhagen samen voor een gezamenlijke verklaring over de rekrutering van kinderen en jongeren via sociale media voor de georganiseerde misdaad.

Lange grens

Vooral Noorwegen is bang dat het bendegeweld en de criminele netwerken vanuit Zweden binnenkomen en zich zullen nestelen in de Noorse samenleving. Dat kan eenvoudig: de 1.600 kilometer lange grens tussen beide landen is open voor personenverkeer en wordt op slechts enkele plekken gecontroleerd. Daar gaat het vooral om vrachtverkeer. Politici in Noorwegen waarschuwen voor dezelfde toestanden als in Zweden.

Verkiezingen

In september zijn er parlementsverkiezingen in Noorwegen. De rechts-radicale Fremkrittsparti staat er steeds beter voor in de peilingen. De oplopende spanningen op dit dossier kunnen de partij helpen, onder meer omdat het veelal gaat om jongeren met een migratieachtergrond. De Fremkrittsparti heet echter wel Israël-vriendelijk te zijn. In Noorwegen heeft de partij eerder meegeregeerd. Nieuwe regeringsdeelname zou kunnen zorgen voor een ander Israëlbeleid.