Israëlische burgemeesters bezoeken Joods Monument Arnhem

Vijftien burgemeesters uit Noord-Israël hebben de provincie Gelderland bezocht. In het kader daarvan deden ze onlangs het Joods monument in Arnhem aan. Oud-wethouder Margreet van Gastel (VVD) en mede-initiatiefnemer van het gedenkteken, leidde de buitenlandse gasten rond. Het gezelschap was onder de indruk. De symbolen koffer en de torarol zorgde voor herkenning. Ze wilden van alles weten over de totstandkoming van het monument en over de geschiedenis van de Joodse Arnhemmers. Verder vroegen ze of er ook Hebreeuwse teksten op het kunstwerk kunnen komen. Hun collega Ahmed Marcouch (PvdA) was niet aanwezig.

Torarol
Op de Kippenmarkt bij de Eusebiuskerk in Arnhem staat sinds een paar jaar een monument voor de Joodse Arnhemmers die in de Sjoa zijn vermoord. Het gedenkteken bestaat uit een stenen koffer en een Torarol. Op de sokkel staat te lezen: ‘slechts weinigen keerden terug naar hun Arnhem’. Op de rol staat: ‘Vergeet nimmer wat hen is aangedaan’. In tegenstelling tot wat tegenwoordig wel gebruikelijk is, zijn de namen van de slachtoffers niet op het monument te zien. In de Gelderse hoofdstad was voor 1940 een grote en levendige Joodse gemeenschap van tweeduizend personen aanwezig. Zeker 1.500 van hen werden in de oorlog vermoord. Op 17 november 1942 werden velen van de Arnhemse Joden afgevoerd.

Betty Jacobs
Het werk is ontworpen door kunstenares Betty Jacobs, wiens grootouders werden vermoord in Sobibor. Volgens haar biedt het monument ook ruimte voor bezinning. “Dat is de bedoeling, dat mensen daar gaan zitten en er over nadenken wat er in de oorlog is gebeurd en wat er nu nog steeds gebeurt,” zei ze in november 2019 tegen Omroep Gelderland. Toen werd het gedenkteken onthuld door burgemeester Marcouch en opperrabbijn Binyomin Jacobs – geen familie. Bij de plechtigheid waren honderden overlevenden, nabestaanden en nakomelingen aanwezig. Jacobs benadrukte dat het monument er niet alleen is om iedereen te herinneren aan het kwaad van weleer. Volgens hem is het ook een ‘waarschuwing in keihard graniet’ tegen het antisemitisme dat momenteel weer aan het groeien is.

Namen, en zo mogelijk levensgeschiedenissen, staan inderdaad niet op het monument, maar op de bijbehorende website, zo meldt de Stichting Joods Monument Arnhem aan Jonet.nl. Op de voet van de sokkel zijn QR-codes aangebracht die naar de site leiden.

Lees ook:
Gedenksteen in Arnhem voor vermoorde Palestina-pioniers
Binnenkort wordt in Arnhem-Zuid een gedenksteen onthuld voor twaalf Joodse Palestina-pioniers. In de Tweede Wereldoorlog verbleven ze in Huize Voorburg aan de Drielsedijk. Ze werden echter opgepakt en vermoord. Deze gebeurtenis is de Historische Kring Elden niet ontgaan.