Israëlische herdenking op begraafplaats Terborg

Met tranen in de ogen zingt Frank Levy zacht een gebed op de Joodse begraafplaats in Terborg. De Hebreeuwse woorden zijn bedoeld voor zijn overleden grootouders en moeder. Achter Levy staan zijn zoons: Shay, Nethanel en Ariel.

Zoon Shay is buurtrabbijn in Jeruzalem en krijgt een klein briefje van zijn vader in de handen gedrukt. Het gaat om een speciaal geschreven gebed, dat bij elk van de drie graven van de familie uitgesproken wordt. Eén van de kleinkinderen rent spelend rond en plukt een bloem van de rozenstruik op het graf van haar overgrootvader. Even later loopt Levy naar het monument om daar nog één gebed te zingen en dan draait hij zich om en vertrekt. Samen met zijn gezin.

Het bezoek aan de begraafplaats is vast onderdeel van de pelgrimage die de familie Levy eens in de twee jaar maakt naar de wortels van het gezinshoofd. “De Achterhoek, Terborg, het lijkt hier nooit te veranderen. Als ik mijn ogen sluit zie ik mijn ouders, mijn grootouders. Het huis aan de Doetinchemseweg. Hier heeft zich een belangrijk deel van mijn leven afgespeeld,” vertelt Levy.

Begin dit jaar kwam de inwoner van Petach Tikva in het nieuws, omdat hij er mede voor heeft gezorgd dat de oorspronkelijke Torarollen uit Terborg een plek hebben gekregen in de nieuwe synagoge van Mevo Horon. Niet zo maar een synagoge, want het gaat om een replica van de oorspronkelijke sjoel die ooit in Terborg heeft gestaan.

De replica is een eerbetoon van Israëlische Pascal Pop aan de Achterhoekse joden die tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord door de nazi’s. De synagoge is nog niet officieel in gebruik genomen. “We hopen dat het dit jaar nog rond komt. De afwerking van het gebouw kost meer tijd dan we hadden gehoopt. Maar het komt goed.”

Ook de familie van Levy is niet aan de nazi’s ontsnapt. Grootvader Salli Levy was één van de eerste joden uit Terborg die door de Duitsers werd opgepakt. Hij is in 1941 vermoord in Mauthausen. “Ook daarom vind ik het belangrijk om hier te komen. Als teken dat het de nazi’s niet gelukt is ons uit te roeien.”

Zoon Ariel heeft Terborg inmiddels meer dan tien keer bezocht, maar nog altijd komt hij graag naar het Achterhoekse stadje. “Het is een deel van onze familiegeschiedenis. Het is belangrijk om dat in ere te houden. Daarnaast kom ik hier graag, omdat het zo lekker rustig is en de temperatuur prettig. Ik woon in Tel Aviv. Het is daar zo druk, zo heet. Dan is dit een oase.”

Bron: De Gelderlander