Koningspaar legt steentjes bij Sjoa-monument Oostenrijk, NHM krijgt donatie van 4 ton

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima hebben een krans en steentjes gelegd bij het Sjoa-monument van Oostenrijk. Dat deden ze op de eerste dag van hun driedaagse staatsbezoek aan het Alpenland. De twee zijn dinsdag nog in Wenen, waar ze te gast zijn bij bondspresident Alexander van der Bellen, en gaan woensdag naar Graz. Zoals gebruikelijk werken ze een druk en vol programma af om zoveel mogelijk van het land te kunnen zien. Op dinsdag was er een verrassing: de Oostenrijkse regering doneert 400.000 euro aan het Nationaal Holocaustmuseum in wording.

Welkom
Het staatsbezoek begon maandagmiddag met een welkomstceremonie bij de Hofburg, het voormalige keizerlijke stadspaleis waar thans onder meer de president en bondskanselier werken. Buiten was er een kranslegging bij het Sjoa-gedenkteken. Het ovaalvormige monument werd in november vorig jaar onthuld en bevat de namen van de 64.000 Oostenrijkse Joden die in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord. Willem-Alexander en Máxima lieten zich rondleiden en legden naar Joods gebruik ook een steentje neer. Er waren vertegenwoordigers van de Joodse gemeenschap in Oostenrijk en Nederland bij. Ook waren er Roma aanwezig om uitleg te geven over het gedenkteken.

Vervolgens bracht het paar onder andere een bezoek aan de burgemeester Michael Ludwig (SPÖ) van Wenen en de vicevoorzitter van het Oostenrijkse parlement, Doris Bures. In de avond bood bondspresident Van der Bellen de twee een staatsbanket aan op kasteel Belvedere, even verderop. Dit museum zal begin volgend jaar in samenwerking met het Van Gogh Museum de tentoonstelling ‘Klimt. Inspired by Rodin, Van Gogh, Matisse’ presenteren. Tijdens het staatsbanket hielden de koning en president een tafelrede.

Dinsdag staat onder meer een bezoek aan een cultureel centrum, een woonproject en de binnenstad van Wenen op het programma. Tijdens een korte stadswandeling komen aspecten van de Weense en Oostenrijkse cultuur en de historische banden tussen Nederland en Oostenrijk aan bod. Zo worden de nationale bibliotheek en een traditioneel koffiehuis bezocht. In 2020 vond bij de grote synagoge een aanslag plaats. Het is onduidelijk of daar ook aandacht voor zal zijn. Op woensdag vertrekt het paar naar Graz waar duurzaamheid en klimaatneutrale projecten centraal staan. Net als in Noorwegen, afgelopen november, laten Willem-Alexander en Máxima zich dan rondleiden. Ook is er ruimte voor fietsen.

Donatie voor NHM
Aan het einde van de dinsdagmiddag maakte het Joods Cultureel Kwartier (JCK) bekend dat de Oostenrijkse regering vier ton doneert aan het Nationaal Holocaustmuseum (NHM) in wording. ‘De middelen zullen volledig ten goede komen aan educatieve projecten die bijdragen aan de bestrijding van hedendaags antisemitisme’, aldus het JCK in een persbericht. Directeur Emile Schrijver is met het koningspaar mee naar Oostenrijk. Ook nationaal antisemitisme-coördinator Eddo Verdoner is van de partij.

Kanselarijminister Karoline Edtstadler (ÖVP) benadrukt dat ‘de ontwikkeling van het NHM een mijlpaal betekent in de internationale herinneringscultuur en onderstreept het belang van internationale samenwerking in de bestrijding van antisemitisme’. Uit het bericht: “Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren in Nederland vooral ook Oostenrijkse nationaalsocialistische functionarissen verantwoordelijk voor de deportatie van de Nederlandse Joden. Deze steun is daarom mede een uiting van onze bijzondere historische verantwoordelijkheid in Nederland.” Edtstadler doelt onder meer op rijkscommissaris Arthus Seyss-Inquart, de Oostenrijkse zetbaas van Adolf Hitler in Den Haag in de bange jaren ’40-’45.

JCK-directeur Emile Schrijver is bijzonder verguld met de steun uit Oostenrijk. “Wij verheugen ons op een intensieve samenwerking met onze Oostenrijkse collega’s en op de mogelijkheid die deze steun ons biedt om onze maatschappelijk zo relevante educatieve missie in het Nationaal Holocaustmuseum nog meer kracht bij te kunnen zetten.”

Lees ook:
Nationaal Holocaust Namenmonument geopend door koning Willem-Alexander
Het monument is vanwege het eindeloze aantal namen indrukwekkend, maar valt ook op om zijn – Nederlandse – eenvoud en soberheid. In de typische oranje Hollandse bakstenen zijn de namen, geboortedata en leeftijden van de slachtoffers gebeiteld. Allen zijn gelijk, want geen enkele steen wijkt qua vorm en uitstraling af.