Nationaal Holocaust Namenmonument geopend door koning Willem-Alexander

Koning Willem-Alexander heeft het Nationaal Namenmonument (NHN) geopend. Dat deed hij door als eerste met initiatiefnemer Jacques Grishaver door het gedenkteken te lopen. Het werk, dat is ontworpen door de Joods-Amerikaans-Poolse architect Daniel Libeskind, bevat de bijna 103.000 namen van Joden, Sinti en Roma die in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord. Na vijftien jaar heeft Nederland eindelijk zijn nationale Sjoa-monument. Bij de opening waren onder meer demissionair premier Mark Rutte (VVD), burgemeester Femke Halsema (GroenLinks) van Amsterdam en ambassadeur Naor Gilon van Israël aanwezig. Vanaf maandag is het gedenkteken toegankelijk voor het publiek.

Aan de opening aan de Amsterdamse Weesperstraat ging een ceremonie met toespraken en optredens vooraf. Voorzitter Grishaver van het Nederlands Auschwitz Comité (NAC) wedijverde vijftien haar voor de komst van het gedenkteken. In zijn rede stond hij stil bij een generatiegenote die, in tegenstelling tot hijzelf, de Sjoa niet overleefde. Leentje werd vermoord in Sobibor, aldus Grishaver, die fantaseerde wat voor een fantastische vrouw zij zou zijn geworden als ze was blijven leven. Ze zou volgens hem zelfs burgemeester van Amsterdam of premier van Nederland kunnen zijn geworden. “Of trouwen met een prins, een droomwens van vele meisjes.”

Demissionair premier Mark Rutte en burgemeester Femke Halsema benadrukten dat het monument ervoor kan zorgen dat geen van de vermoorde slachtoffers vergeten zal worden. “Dit monument zegt 102.163 keer: nee, wij vergeten jullie niet. Nee, wij staan niet toe dat jullie naam wordt uitgewist. Nee, het kwaad heeft niet het laatste woord,” aldus de VVD-premier. Halsema benadrukte nogmaals dat de gemeente Amsterdam in de oorlog en na de bevrijding ernstig tekort schoot in de behandeling van Joodse Amsterdammers “Zoals we allemaal weten, leefden er aan het begin van de bezetting 140.000 Joden in Nederland. 80.000 van hen woonden in Amsterdam. 65.000 Amsterdamse Joden zijn nooit meer teruggekeerd”

Na een speech van architect Daniel Libeskind en optredens van onder meer pianiste Iris Hond en Roma-orkest Brandt nodigde ceremoniemeester Jeroen Krabbé het staatshoofd uit om het monument te openen. Koning Willem-Alexander, die de blauwe kippa van zijn vader prins Claus droeg, wandelde samen met Grishaver langs de namenwand. Op bakstenen zijn de 102.163 namen van de vermoorde slachtoffers te zien. Samen stonden ze stil bij een paar namen en kort daarna ging de koning met onder meer publicist Max Arian en Sinti-man Zoni Weisz in gesprek. Vervolgens mochten alle genodigden een kijkje nemen.

Over het monument
Het monument is vanwege het eindeloze aantal namen indrukwekkend, maar valt ook op om zijn – Nederlandse – eenvoud en soberheid. In de typische oranje Hollandse bakstenen zijn de namen, geboortedata en leeftijden van de slachtoffers gebeiteld. Allen zijn gelijk, want geen enkele steen wijkt qua vorm en uitstraling af. Het egalitaire karakter van het monument weerspiegelt het uitgangspunt van de moderne Nederlandse samenleving, waarin iedereen als gelijke moet worden behandeld en gezien. Tegelijkertijd zijn op de bakstenen wanden grote spiegels bevestigd, die vanuit de lucht de Hebreeuwse uitdrukking ‘In herinnering aan’ weerspiegelen. Drie masten met de vlaggen van Nederland, Amsterdam en het Auschwitzcomité maken het geheel af.

Lees meer:
Raad van State: vergunning Namenmonument is in orde, bouw kan definitief doorgaan
De vergunning van de gemeente Amsterdam voor de aanleg van het Nationaal Holocaust Namenmonument, alias de Namenwand, is in orde. Daarmee mag de bouw doorgaan. Na de zitting in mei werd er al doorgebouwd, maar nu staat niets de aanleg van het gedenkteken op het voormalige Weesperplantsoen nog in de weg. De vergunning voor de Namenwand is definitief geworden en is ook een definitief einde gekomen aan jarenlange juridische strijd. Initiatiefnemer Jacques Grishaver is euforisch. “Ik voel me fantastisch en was echt geëmotioneerd. We zijn er vanaf.”