Labour-leider worstelt met Gaza-standpunt en anti-Israël-vleugel

Binnen de Britse Labourpartij is strijd uitgebroken tussen leden die voor en tegen Israël zijn. Waar de leider, Keir Starmer, en partijtop zich achter Israël scharen en ook willen opkomen voor de humanitaire noden van Gazanen, is het de anti-Israël-vleugel van de partij die zich tegen Israël roert. Oude wonden worden opengereten en moslimkiezers lopen weg.

‘Humanitaire pauzes’

Starmer, die eerder zijn steun uitsprak aan Israël en zich opwierp voor het recht op zelfverdediging van dat land, heeft met drie hoge Labour-politici te maken: de Londense burgemeester Sadiq Khan, de Schotse Labour-leider Anas Sarwar en de burgervader van Manchester, Andy Burnham. Zij willen een staakt-het-vuren in Gaza en vinden dat Labour daartoe moet oproepen. Starmer denkt daar echter anders over. Hij wil ‘humanitaire pauzes’ om zo de hulp aan de Gazanen op gang te brengen.

Mensenlevens

In een eerdere verklaring zei burgemeester Khan van Londen dat Israël ‘het recht heeft om zichzelf te verdedigen’, maar hij voegde er vorige week aan toe dat een staakt-het-vuren ‘de internationale gemeenschap meer tijd zou geven om een ​​langdurig conflict in de regio en een verder verwoestend verlies aan mensenlevens te voorkomen’, iets wat er binnen een groot deel van de Labour-achterban goed ingaat.

Nuanceren

Burgemeester Andy Burnham van Manchester en lokale raadsleiders stelden in een verklaring dat Israël het recht heeft om ‘gerichte actie te ondernemen binnen het internationaal recht’. Ook zij nuanceren nu: ze hebben ‘diepe zorgen’ over ‘het verlies van levens in Gaza’. Ze vinden het ‘van cruciaal belang dat dringende steun en humanitaire hulp het gebied binnenkomt’. Een staakt-het-vuren is volgens hen nodig, zodat alle gijzelaars ‘ongedeerd zullen worden vrijgelaten’.

Schotland

In een video deed de Schotse Labour-leider Sarwar daar een schepje bovenop. “Wij moeten de onmiddellijke vrijlating van gijzelaars en onmiddellijke toegang tot humanitaire hulpgoederen zien. En er moet een onmiddellijke stopzetting van het geweld komen, met een einde aan het raketvuur in en uit Gaza. Laat me duidelijk zijn: dat betekent nu een staakt-het-vuren,” aldus de Schot van Pakistaanse komaf.

Op één lijn met Sunak

Landelijk leider Starmer blijft echter bij zijn standpunt. Hij steunt Israël in de strijd en pleit voor humanitaire pauzes van de gevechten zodat hulpgoederen de Gazastrook in kunnen. Daarmee volgt hij de lijn van de Conservatieve regering van premier Rishi Sunak, die ook niet aan een staakt-het-vuren wil. Door hiervoor te kiezen, krijgt Starmer te maken met de anti-Israël-tak in zijn partij. Dit zijn aanhangers van Jeremy Corbyn, zijn voorganger die anti-Israël en antisemitisch bleek te zijn.

Opstand

Binnen de Labour-fractie in het Lagerhuis roert een aantal vooraanstaande parlementariërs zich nu tegen Starmer. Het gaat om zogeheten schaduwministers, die met hem een schaduwregering vormen tegenover die van Sunak. Een groot aantal schaduwministers heeft de afgelopen dagen de gelederen gebroken – hetzij met uitdrukkelijke steun voor een staakt-het-vuren, tevens een eis van de groep Labour Friends of Palestine. Dertien frontbenchers keren zich nu tegen het standpunt van Starmer.

Moslimkiezers

Sommige Labour-parlementariërs waarschuwen Starmer dat de partij wordt geconfronteerd met een ‘existentiële dreiging’ om zetels in districten met veel moslimkiezers te verliezen. Nu al stappen Labour-raadsleden overal in het land op, omdat de leider geen staakt-het-vuren wil. Ook nemen lokale fracties moties aan ten gunste van een staakt-het-vuren, wat gezien kan worden als signalen richting Westminster. Achter de schermen roert de BDS-groep Labour Friends of Palestine zich, die in de periode van leider Corbyn veel invloed had.

Schoon schip

Nadat Starmer als Labour-leider aan de macht kwam, nam hij openlijk afstand van de anti-Israël-standpunten van zijn voorganger. Ook omarmde hij de Joodse leden en volksvertegenwoordigers van Labour nadat Corbyn ze in de kou had laten staan. Uit onderzoek bleek later dat antisemitisme en haat tegen Israël onder Corbyns leiderschap hoogtij vierden en dat die er veel te weinig tegen deed. Starmer – zelf gehuwd met een Joodse vrouw – heeft schoon schip gemaakt, maar ligt nu dus plotseling onder vuur.

Duivels dilemma

Het leiderschap van Keir Starmer leek sinds zijn komst, in 2020, onaantastbaar, maar begint door de oorlog tussen Israël en Hamas barsten te vertonen. Dat komt door de verdeeldheid in Labour over Israël. De partij staat al langer voor in de peilingen op de Conservatieven en lijkt de verkiezingen van volgend jaar te kunnen winnen. Starmer heeft inmiddels aangegeven te willen luisteren naar zijn critici, maar toch staat hij voor een duivels dilemma. Als hij zijn lijn aanhoudt, is de kans aanwezig dat moslimkiezers weglopen van Labour, wat hem stemmen kan schelen bij de algemene verkiezingen. Als hij zich aanpast aan de critici, zal hij zijn principes niet trouw blijven.