LJG Amsterdam schrijft Halsema aan over haar optreden

Het bestuur en de rabbijnen van de Liberaal Joodse Gemeente (LJG) Amsterdam hebben een brandbrief aan burgemeester Femke Halsema (GroenLinks) gestuurd over de onrust die bij hen de achtervan is ontstaan na de opening van het Holocaustmuseum, afgelopen zondag. Door fouten van de gemeente werd de middag gekaapt door antisemitische en anti-Israël-demonstranten. Het optreden van de politie is onbegrijpelijk en dat van Halsema verwerpelijk, zo vinden ze.

De briefschrijvers stellen meteen dat ze de vrijheid van meningsuiting en demonstratie volledig respecteren, maar leggen ook uit dat bij iedere demonstratie een goede afweging moet worden gemaakt over de impact ervan op de omgeving. Ze vinden het echter onbegrijpelijk dat Halsema heeft toegestaan dat deze antisemitische en anti-Israël-demonstranten zo dichtbij de Portugese Synagoge (Snoge) en het te openen Nationaal Holocaustmuseum (NHM) mochten demonstreren.

‘Doordat de gemeente toestemming gaf de demonstratie te laten plaatsvinden zo dicht bij de Portugese Synagoge, werden de aanwezigen geconfronteerd met duidelijke hoorbare antisemitische leuzen en leuzen die opriepen tot de vernietiging van de Staat Israël’, aldus de LJG Amsterdam in de brief. Los van het feit dat de politie er niet tegen optrad, ‘was de confrontatie met dit soort criminele leuzen voor velen vooral gezien de aard van de bijeenkomst, confronterend’.

Optreden politie

De antisemitische leuzen van zondag riepen herinneringen op aan wat er in de jaren dertig en veertig van de vorige eeuw te horen was in de straten van nazi-Duitsland, aldus briefschrijvers Tom de Swaan (voorzitter), Menno ten Brink (rabbijn) en Joram Rookmaker (rabbijn). ‘Daarbij kwam ook nog dat de demonstranten zich niet hielden aan de gemeentelijke verordening dat de demonstratie zich zou beperken tot een aangewezen deel van het Waterlooplein’. Zowel bij vanaf het plein als in de Plantagebuurt ‘konden de demonstranten, zonder dat de politie ingreep, gevaarlijk dichtbij de aanwezigen komen’.

De Joodse en niet-Joodse genodigden van de opening werden overladen met antisemitische en criminele leuzen. ‘Dit heeft niets te maken met de vrijheid van demonstratie maar alles met foute instructies aan de politie die de orde moet handhaven’, schrijven het bestuur en de rabbijnen, die het onbegrijpelijk vinden dat de gemeente toestemming heeft gegeven dat de demonstranten zo dichtbij de Snoge mochten demonstreren.

‘Wij begrijpen dat u van mening bent dat dit een gevolg is van het uitgangspunt dat een demonstratie op een zodanige afstand moet plaatsvinden dat diegenen waartegen de demonstratie is gericht ermee geconfronteerd moeten worden. De keerzijde van dit uitgangspunt is dan echter wel dat, indien de demonstratie gepaard gaat met het roepen van strafbare leuzen en onverholen agressie, de politie daar streng tegen moet optreden’.

Achterkleindochter

De politie had bij het museum zelf nog strenger moeten optreden, vinden de briefschrijvers. ‘Het dochtertje van een van onze leden was uitgenodigd samen met haar overgrootvader de mezoeza aan te slaan. Na afloop van deze voor de Joodse gemeenschap en voor andere betrokkenen zo emotioneel beladen plechtigheid liep de vader met zijn dochter langs een haag van virulente demonstranten die hen de huid vol scholden. Beiden waren doodsbang en de familie is tot op dit moment zeer van slag door deze gebeurtenis’.

De politie ‘stak geen poot uit om de betrokkenen te beschermen’, concluderen de voorzitter en rabbijnen in hun schrijven aan Halsema. ‘Zij stonden met hun handen over elkaar toe te kijken. Dat heeft niets, maar dan ook niets, met het recht op demonstreren te maken; dit heeft alles te maken met het beschermen van burgers van deze stad op een voor hen zo emotioneel moment’.

De briefschrijvers wijzen Halsema ook op haar optreden op Instagram, waar ze een bericht achterliet. ‘Dat u dit in uw bericht op Instagram afdoet als afschuwelijk en onrechtvaardig zonder te melden dat de politie, waar u verantwoordelijke voor bent, het pijnlijk liet afweten vinden wij niet alleen onbegrijpelijk maar ook verwerpelijk’. Volgen hen vereist dit een diepgaande evaluatie en ander beleid in toekomstige situaties zoals deze.

Wegcijferen op 4 mei?

Tot slot vraagt de LJG Amsterdam zich af hoe het verder moet op 4 mei, als de Tweede Wereldoorlog op de Dam en op andere plekken in de hoofdstad in stilte en waardigheid wordt herdacht. ‘Moeten wij ervan uitgaan dat, gezien uw standpunt ten aanzien van het recht op demonstreren op gehoorafstand van degenen waartegen de demonstratie is gericht, herdenkingen, waar dan ook in de stad, verstoord mogen worden door demonstraties waar overduidelijk antisemitische leuzen worden gescandeerd?’ Ook vragen ze aan Halsema of de Joodse gemeenschap, net als begin jaren zeventig, zich weer moet wegcijferen.

Ook begrijpen De Swaan, Rookmaker en Ten Brink niet dat Halsema plots van koers lijkt te zijn gewijzigd. In de maanden na 7 oktober – de dag van de pogrom op twaalfhonderd mensen in Israël door terreurorganisatie Hamas – heeft zij het immers vaak publiekelijk voor de Joden in haar stad opgenomen en gezegd dat de Joodse gemeenschap al vierhonderd jaar bij Amsterdam hoort. ‘De reactie op de gebeurtenissen van afgelopen zondag door de overheid beschouwen wij als een onbegrijpelijke schending van het eerder ingenomen standpunt’.