Mezoeza en nieuw naambord voor Sjoel West
Sjoel West in de Amsterdamse wijk De Baarsjes heeft sinds zondag een mezoeza en een nieuw naambord. Bij het slaan van het gebedsrolletje op de deurpost en het onthullen van het bord op de gevel waren veel mensen aanwezig. Voorzitter Erwin Brugmans van Sjoel West was er beduusd van, zo meldt de sjoel in zijn nieuwsbrief. In zijn toespraak besteedde hij aandacht aan de 62-jarige geschiedenis van de synagoge. Na de plechtigheid zette de Amsterdam Klezmer Band meteen allegro vivace in en werd er spontaan door iedereen gevolksdanst op het plein voor de sjoel. Ook de Marokkaans-Nederlandse straatcoaches deden mee.
Opperrabbijn Rav Evers was aanwezig om de mezoeza te slaan en om een toespraak te houden. Hij is de zoon van Bloeme Evers, die vrouw die jarenlang betrokken was bij Sjoel West en in de zomer van 2016 op negentigjarige leeftijd overleed. De opperrabbijn was als kind veelvuldig in deze synagoge te vinden, zo vertelde hij. “Ik heb hier in Sjoel West veel voetstappen liggen, ook in mijn vroege jeugd. Mijn lieve ouders Hans en Bloeme Evers hebben hier veel van hun Jodendom geleefd en beleefd. Na het overlijden van mijn vader heeft mijn moeder de sjoel verder geleid met veel van jullie als ondersteunend team.”
Evers benadrukte dat anderen de fakkel hebben overgenomen nadat zijn moeder in 2016 het leven liet. “Jullie hebben het het Jodendom als vaste vesting in het af en toe roerige Westen met grote vastbeslotenheid, jeugdig enthousiasme en enorm gevoel voor integratie en tolerantie uitgedragen. Al mijn broers en ikzelf ook hebben hier altijd voorgedawwend en gelajend, vandaar onze positieve en innige herinneringen aan Sjoel West, toen nog in de Vasco da Gamastraat. Vrijwel al mijn kinderen hebben ook hier de diensten, van voordavvenen tot lajnen en droosjes, voortgezet. Wij zijn jullie dankbaar dat jullie dit werk voortzetten en uitbouwen.”
Joodse Vrouwenemancipatie
Vervolgens was het aan vice-voorzitter Jigal Markuszower van de NIHS om namens de Joodse Gemeente Amsterdam zijn waardering en complimenten uit te spreken voor het initiatief om Sjoel West ‘uit de anonimiteit te halen’. Verder zei hij dat alertheid op antisemitisme voor alle geloofsgemeenschappen nodig is (‘of het nu christenen of moslims betreft, sikhs of hindoes’) en dat ‘we moeten proberen om met elkaar dit fenomeen de kop in te drukken’. “Bekend is dat daar waar Joden eerst vervolgd worden, vervolgens andere groepen aan de beurt zijn,” stelde Markuszower . Verder zei hij voorstander te zijn van ‘vrouwenemancipatie in het Nederlandse Jodendom’. Hij verwees naar de voortrekkersrol die Bloeme Evers daarbij heeft vervuld: “Er zijn echter nog veel bloemen nodig om een gelijkwaardige situatie te creëren, zowel op religieus als op niet-religieus terrein.”
Samen met Jehudith Gartenberg, bestuurslid en éminence grise van Sjoel West, onthulde opperrabbijn Evers het nieuwe naambord. “Je moet niet bang zijn en je moet je vooral niet verstoppen. Dat weet ik uit eigen ervaring maar al te goed,” aldus Gartenberg. Met haar belofte aan Bloeme Evers in het hoofd, om regelmatig naar sjoel te blijven gaan, deed ze later op de middag nog een oproep aan de andere aanwezige dames om ook wat vaker naar sjoel te komen. “Je gaat toch een commitment aan. Als je erbij hoort, dan moet je ook komen!”
‘Je gaat toch een commitment aan. Als je erbij hoort, dan moet je ook komen!’Jehudith Gartenberg, sjoelbezoekster
Over de synagoge
Sjoel West is een kleine, intieme synagoge gelegen in het stadsdeel Amsterdam West. De sjoel werd in 1957 gesticht door de Joodse huisarts Sander Israëls. Jarenlang werd sjoel gehouden in een pand aan de Vasco da Gamastraat, waar de familie Evers, Hans en Bloeme Evers, eind jaren zestig samen met hun kinderen deze sjoel een impuls gaven. De sjoel wordt momenteel gedragen door bezoekers uit met name de stadsdelen Amsterdam West en Nieuw-West.
Door een verkaveling van de ruimten, verhuisde Sjoel West in 1997 naar het huidige adres in de Willem Schoutenstraat. De inrichting werd door de bezoekers zelf verzorgd, inclusief het schilderwerk, de aankoop van meubelen en het aanleggen van de verlichting. Architect Piet Cohen gaf het interieur kleur.
Noodklok
Ongeveer 1,5 jaar geleden kwam Sjoel West in de problemen. In het najaar van 2017 luidde voorzitter Brugmans de noodklok omdat het aantal bezoekers te gering was om de synagoge draaiende te houden. Er volgende een bijeenkomst met bezorgde Joden en niet-Joden, en er werd gekozen voor een zogenoemde ‘outreach campagne’. Nieuwe mensen werden bereikt door extra activiteiten te organiseren en een levendige nieuwsbrief op te zetten. Ook kwamen er noviteiten, zoals de Sjoel West-wisselbeker. De weg naar boven werd weer gevonden. Het slaan van de mezoeza en het onthullen van het naambord zijn een nieuwe mijlpaal in de geschiedenis van de sjoel.
Lees ook:
Sjoel West in Amsterdam lijkt voorlopig gered. Na de bijeenkomst over het voortbestaan van de synagoge in de Amsterdamse wijk De Baarsjes, is besloten om een doorstart te maken.
Lees ook:
Bloeme Evers-Emden (90), Holocaust-overlevende en actief lid van de Joodse gemeenschap in Nederland, is op 90-jarige leeftijd overleden. Ze woonde sinds enige tijd in het Nederlands-Joodse bejaardentehuis Beth Juliana in Netanya. Jarenlang was Evers-Emden een van de gezichten van Joods Nederland.