Misschien in de zelfrijdende auto op sjabbat

Deze maand presenteert Waymo, een project van Google, plannen voor zelfrijdende auto’s en busjes. Uber, Tesla, Baidu, Ford en General Motors hebben al ambitieuze plannen aangekondigd om auto’s op de markt te brengen die zonder chauffeur rijden en die mogelijk toelaatbaar zijn voor vervoer op sjabbat, aldus de Forward.
De robot-auto zou de sjabbat kunnen veranderen. Maar rabbijn Yoni Rosensweig uit Beth Shemesh in Israël zegt: “Het gaat om de geest van sjabbat. Zelfs als het halachisch toegestaan zou zijn, willen we niet dat mensen (op sjabbat, red.) rond gaan rijden.”

Het verbod op het gebruik van voertuigen op sjabbat is gebaseerd op de verboden om vuur te maken en om te werken. Dit zijn twee van de 39 activiteiten die de Tora verbiedt op sjabbat te doen. Tenzij het om levensgevaar gaat, reizen orthodoxe Joden op deze dag niet in een auto. “Als je zelfrijdende auto’s gaat gebruiken op sjabbat, kan dat de sjabbat veranderen,” zegt rabbijn Ysoscher Katz, hoofd van de Talmoedopleiding aan Jesjiva Chovevee Tora, een orthodox rabbijnenseminarie in de Bronx in New York. “Voor sommigen onder ons zou dat een tragisch verlies zijn.” Hij is bang dat sjabbat op die manier hetzelfde zou gaan voelen als een andere dag van de week. “Elke generatie moet blijven evalueren wat het is dat die dag zo speciaal maakt.” Sommigen vrezen dat ook het rijden in een zelfrijdende auto de meditatieve sfeer van sjabbat in gevaar zal brengen.

Toch zijn er al vrij lang aanpassingen van de regels voor sjabbat, zoals de ‘sjabbat-lift’ die voorgeprogrammeerd is om op bepaalde verdiepingen te stoppen. In de afgelopen maanden zijn er vragen geweest over de toelaatbaarheid op sjabbat van bijvoorbeeld magnetische kaarten die in hotels als sleutel worden gebruikt en over lampen die werken op bewegingsdetectie. De meningen over deze beide vragen zijn verdeeld.

Veel orthodoxe rabbijnen vrezen dat de zelfrijdende auto een hellend vlak is. Zo is bij de Reform en Conservative beweging autorijden van en naar sjoel toegestaan, maar in de praktijk wordt dit opgevat als een algemene toestemming om auto te rijden.