Mogen twijfelen – column Hanneke Gelderblom

Na alles wat er in de afgelopen weken in het Midde-Oosten is gebeurt, geeft oud-senator Hanneke Gelderblom (89) haar kijk op de gang van zaken. In haar column houdt ze het bij de feiten. Ook constateert ze dat in steeds meer kringen het normaal lijkt te worden dat twijfelen over zaken niet langer is toegestaan, met name op links en zeker bij de partijcombinatie GroenLinks-PvdA.

Ooit, in wat we nu de Middeleeuwen noemen, maakte de katholieke kerk uit wat goed of kwaad was. Je had gewoon te doen wat de prelaten predikten, want zij hadden ervoor geleerd en waren dus bevoegd. Zelf nadenken was ongewenst. Dat gold zeker voor twijfelen. Een eigen mening hebben was fout, laat staan die mening uiten. Het heette allemaal ‘zonde’, werd bestraft en kon zelfs tot doodstraf – vaak de brandstapel – leiden.

Langzaam ontwikkelde zich in het Westen een andere manier van denken. Zelf lezen, nadenken over wat je leest of van anderen hoort, je eigen gedachten ontwikkelen, ook over wat leiders zeggen en regeringen doen. Dat noemen we democratie.

In een democratie hebben alle burgers het recht zelf na te denken en de vrijheid hun mening te uiten. Dat alles gebeurt binnen gemeenschappelijk afgesproken regels. Van mening verschillen kan en mag, en wanneer dat hoog oploopt los je dat niet op met geweld. En er is een onafhankelijke rechter waartoe iedereen zich kan wenden, die een bindende uitspraak doet. Hierdoor kunnen allerlei soorten verschillen beslecht worden. Dat heet de trias politica, een principe dat de scheiding der machten heet en essentieel is in een democratie.

Maar Donald Trump, Vladimir Poetin, Xi Jinping of ayatollah Ali Khamenei hebben daar geen boodschap aan. Dit soort regeringsleiders maar ook sommige voormannen van politieke partijen, vallen terug op de gedachte dat alleen zíj weten wat goed is. Hun politieke denken – maar ook hun werkwijze lijkt verdacht veel op de geloofsleer uit de Middeleeuwen. Wie het niet met ons eens is, die deugt niet.

Martelaar

De Iraanse ayatollah verklaart glashelder, volgens het door bijna niemand gelezen Hamas-charter dat een land als Israël niet mag of kan bestaan, want dit stuk grond was ooit islamitisch grondgebied en dat mag dus nooit iets anders worden. Iedere moslim heeft de plicht daarvoor te strijden, als je daarbij sterft word je als martelaar vereerd.

Dat delen van dat grondgebied ooit een door Joden bewoond land was dat, zelfs lang voor de islam en de Koran bestond, kan niet. Het gevaarlijke is echter dat steeds duidelijker wordt dat ook de ultraorthodoxe ministers Bezalel Smotrich en Itamar Ben-Gvir in het kabinet van premier Benjamin Netanyahu een vrijwel identieke denktrant hebben.

Hun interpretatie van de Thora zegt dat de West Bank, door de Israëlische aanwezigheid daar sinds de oorlog van 1967, geen onafhankelijke Palestijnse staat kan worden, want volgens hen heet het Judea en Samaria. Palestijnen moeten zich maar elders vestigen. Daarmee wordt dus de tweestatenoplossing onmogelijk.

Weg naar vrede

President Trump wilde in zijn eerste dagen effe vrede regelen tussen Poetin en Volodimyr Zelensky, maar het leverde niets op. Iran bleek geen waarheid te spreken, ging gewoon door met het centrifugeren en verrijken van uranium tot een percentage veel hoger dan de zestig procent die nodig is voor energieproductie, en werkte dus kennelijk tegen alle afspraken in stiekem aan de productie van een atoombom.

Dat Israël zich daardoor bedreigd voelt is logisch omdat Iran er geen enkele twijfel over laat bestaan dat het zijn streven is dat land van de kaart te vegen. Rusland gaat in Oekraïne gewoon door met drones en bommen op appartementen, ziekenhuizen, scholen en musea, en blijkt zich inmiddels zelfs niet meer te houden aan het akkoord dat gebruik van gifgas verbiedt.

‘Vrijheidsorganisatie’

Er is geen vredesinitiatief over Gaza, waar nog steeds tientallen gegijzelden zitten.  Hamas doet zelf niets om het voedsel en de medicijnen die aan de grens in vrachtauto’s klaarstaat naar de hongerende bevolking te krijgen, maar kritiek daarop mag niet, want Hamas heet toch ‘een vrijheidsorganisatie’ te zijn?

De Amerikaanse en door Israël ingehuurde hulporganisatie lukt het ook niet zonder Palestijnse slachtoffers, waarbij niet duidelijk is wie en waarom op wie schiet. Dagenlang worden er hierover verhalen in de media en bij de Verenigde Naties (VN) afgestoken, maar concrete maatregelen, zoals gewoon beveiligen van die uitdeelplekken, zijn er niet. Waarvoor bestaat die VN dan nog vraag ik me soms een beetje wanhopig af?

Wat vroeger de Kerk deed, lijkt bedenkelijk veel op wat nu ‘de politiek’ heet. Binnen het marxisme weten de leiders het. Op 1 mei de socialistische psalm morgenrood zingen is aanbevelenswaardig. Twijfelen mag niet, want dan kom je niet op de GroenLinks-PvdA-kieslijst voor de Tweede Kamer.