‘Motie van DENK en BIJ1 tegen Israëlisch busbedrijf slaat de plank mis’

Een motie die DENK en BIJ1 vorige week in de Amsterdamse gemeenteraad indienden om het Israëlische busbedrijf EBS bij een nieuwe concessie te kunnen weren, slaat de plank volledig mis. Dat betoogt OV-expert Rikus Spithorst op de site VoorbeterOV.nl. Beide fracties stellen dat EBS in Israël de mensenrechten zou schenden door ook in de betwiste gebieden op de West Bank te rijden. Volgens Spithorst klopt daar niets van, omdat het concern en haar opdrachtgever, de Israëlische overheid, zich houden aan internationale afspraken.

Binnenkort begint de concessie voor de buslijnen in het gebied Zaanstreek-Waterland voor de periode 2023-2028. Tot december 2023 verzorgt EBS via zusterconcern Egged het openbaar vervoer in de aan Amsterdam aangrenzende regio Waterland en is Connexxion verantwoordelijk voor de regio Zaanstreek. Vanaf 2024 worden beide regio’s samengevoegd en mag één busbedrijf de OV-diensten van de nieuw gevormde regio voor zijn rekening nemen. Volgens Spithorst heeft EBS grote steken laten vallen in het Waterland, omdat het zich verkeken had op de Nederlandse markt en geldende CAO-afspraken.

Motie tegen EBS
Nu de concessie er aan komt voor de nieuwe regio Zaanstreek-Waterland, hebben de fracties van BIJ1 en de politieke beweging DENK een motie ingediend om EBS te kunnen weren. In hun voorstel wijzen ze de raad erop dat de gemeente Amsterdam gebonden is aan internationale, door Nederland ondertekende afspraken over mensenrechten. Ook dient de gemeente haar eigen inkoopbeleid na te gaan ‘of de contracten die worden afgesloten niet bijdragen aan mensenrechtenschendingen (due diligence), al dan niet middels ketenaansprakelijkheid’, aldus beide fracties.

Volgens DENK en BIJ1 kan het Israëlische EBS dus niet in aanmerking komen voor de gunning omdat het bedrijf actief is in de betwiste gebieden van Israël. Daarom vragen ze de gemeenteraad om de vervoerregio te verzoeken een hoofdstuk toe te voegen aan het Programma van Eisen waarin de expliciete eis wordt geformuleerd dat de concessiehouder in de gehele keten gehouden is aan mensenrechtenverdragen. Ook stellen de partijen dat de vervoerregio Amsterdam en de aangesloten gemeenten op grond van de concessie in het Waterland nu zélf betrokken zouden zijn bij de mensenrechtenschendingen van Egged.

Gehakt
OV-deskundige Spithorst maakt gehakt van de lezing van DENK en BIJ1. ‘Die motie gaat het niet halen, maar is wel koren op de molen van hun overwegend antisemitische achterbannen’, schrijft hij. ‘Ik heb nieuws voor deze grapjassen. Internationale conventies (voor de liefhebber: het Verdrag van Oslo) zeggen dat ook in bezette regio’s de bezettende overheid dient te zorgen voor onder meer behoorlijke bereikbaarheid per openbaar vervoer. De eigenaars van EBS geven in opdracht van de overheid dus gewoon gevolg aan internationale afspraken. Wat je ook vindt van de situatie in het Midden-Oosten: De founding fathers van EBS doen door te werken in opdracht van een overheid die internationale afspraken nakomt niets illegaals’.

Spithorst stelt dat er geen enkele reden is om EBS te weren in de aankomende concessie voor Zaanstreek-Waterland wegens hun Israëlische activiteiten. ‘Maar ik vind wel dat een vervoerder die zijn toezeggingen na een eerdere inschrijving niet heeft waargemaakt, stafpunten moet krijgen bij volgende inschrijvingen. Dat geldt wat mij betreft dus ook voor EBS. Ze moeten niet wegens hun Israëlische eigenaars strenger worden aangepakt dan andere vervoerders, maar evenzogoed ook niet worden gematst’. Spithorst hoort hij de groep De Maatschappij Voor Beter OV, dat zich inzet voor het (verder) verbeteren van het vervoer per trein, bus, tram, metro, veerboot en taxi in Nederland. 

Lees ook:
NIDA: geen Israëlische bussen in Rotterdam
De Rotterdamse islampartij NIDA is kwaad dat er vanaf eind dit jaar bussen van het Israëlische bedrijf EBS zullen rijden in de omgeving van Rozenburg en Spijkenisse. Onlangs gunde de Rotterdamse metropoolregio – die over het regionale openbaar vervoer gaat – het contract voor het openbaar vervoer aan dit concern. EBS behoort tot de Egged Group, die busvervoer in Israël en andere landen verzorgt.