My mother, my queen – gastcolumn Joram Baruch
Een paar weken geleden werd ik gevraagd om een bijdrage te leveren aan een expositie in de Amsterdamse Go Galerie met de titel Queens. Het mocht alles zijn als het maar een queen was, een koningin of zelfs de wijk Queens.
Een tijd lang dacht ik een goede vriend die zo nu en dan als travestiet onder de naam Snorella optreedt, te schilderen. Maar ik vond dat nogal cliché, dus besloot ik iets heel anders te doen en hoopte dat de galerie er uiteindelijk blij mee zou zijn. Ik besloot om een mini-zwartwit-fotootje van mijn moeder uit 1936 na te schilderen en haar als mijn Queen in een bloemenzee van kleuren af te beelden met de boodschap dat hier een heel gelukkig driejarig Joods meisje staat dat geen idee had dat vier, vijf jaar later haar leven, en die van haar naaste familie, drastisch zou veranderen. En dat die verandering zelfs tachtig jaar later nog invloed zou hebben op de emoties van haar kinderen en kleinkinderen.
Tachtig jaar nadat de eerste deportaties vanuit Westerbork plaatsvonden, was er ene meneer Mulder die het nodig vond om de openingszin in zijn boek te beginnen met ‘Het lijkt op een georganiseerde vakantiereis met de trein’ en vervolgens een heel verhaal te schrijven over wel of geen goederentreinen. Dat laatste zal me echt een worst wezen, want die treinen hadden allemaal dezelfde bestemming. Maar vooral die openingszin en de regels erna maakten mij kwaad, verdrietig en machteloos.
Wat dacht deze meneer wel, dat mijn opa en oma nadat ze door de boerenzoon op hun onderduik adres voor tien gulden per hoofd verraden waren en als criminelen afgevoerd via Vucht in Westerbork aankwamen sereen wuivend de trein in stapten en dachten; We gaan op reis naar Duitsland, naar een vakantie oord dat Auschwitz heet?
Ik heb daar ook een stuk overgeschreven op mijn Facebookpagina en kreeg veel steun, maar er zaten ook bij die vonden dat ik me niet moest aanstellen. Dat gezeur over die oorlog ook de hele tijd, dat het toch echt wel waar was dat er een hoop Joden waren die dachten dat ze naar betere oorden zouden gaan, dat ze zich als makke schapen lieten wegvoeren en natuurlijk dat de Joden elkaar verraden hadden: want kijk maar naar dat verhaal over Anne Frank.
Het klopt dat ik er niet bij was, maar mijn zusters en ik hebben wel een vader gehad die drie jaar lang in een gat onder een hooiberg heeft gewoond en die reflectie aan ons heeft doorgegeven. En een moeder die in 1942 gescheiden werd van haar ouders om samen met haar zus als een weeskind in een totaal andere wereld te belanden. Het was dezelfde moeder die negen jaar voor het einde van de oorlog nog zo vrolijk in de camera van haar vader keek.
Dit is de erfenis waar wij als tweede en derde generatie vandaag mee moeten leven en waar we helaas niks meer aan kunnen veranderen. Dus als anderen roepen dat het allemaal wel meeviel, zoals in het boek van die eerder genoemde meneer Mulder of we dat we ons niet zo moeten aanstellen, dan doet dat pijn. De keerzijde van dit verhaal is dat de galerie heel blij was met mijn inzending en vooral het verhaal erachter. Namelijk het verhaal van het blije meisje dat geen idee had wat haar een paar jaar later zou overkomen.
Het schilderij is nog tot eind augustus te bezichtigen in de GO Gallery- Marnixstraat 127, 1015 VK Amsterdam.
Joram Baruch is kunstenaar en van Joodse komaf. Hij schreef deze tekst op Facebook nadat hij de vele complottheoriën over Joden meer dan zat was. Momenteel werkt hij aan een serie nieuwe kunstwerken in zijn studio te Amsterdam. Daarnaast schrijft hij regelmatig opinie stukken op verschillende forums.
Lees ook:
Complottheorieën enzo – gastcolumn Joram Baruch
‘Beste compottheorieën-gelovers, mensen die vinden dat ons de vrijheid is ontnomen, mensen die geloven dat er een groots vooropgezet plan bedacht is om ons onder dwangmatige controle te houden, mensen die de anderhalve maand beperkte beperkingen vergelijken met de holocaust, mensen die zichzelf vergelijken met Joodse vrijheids beperkingen van vlak voor de tweede wereld oorlog en tijdens (zie foto)…schaam jullie…’
