Naamswijziging Berlijns metrostation valt slecht vanwege nieuwe anti-Joodse naam

De naam van het metrostation Mohrenstraße in Berlijn moet verdwijnen, omdat die verwijst naar Moren – dit waren Noord-Afrikanen op het Iberische schiereiland – en racistisch zou zijn. De nieuwe naam voor het metrostation zou Glinkastraße worden, maar ook dat kan niet omdat degene waar deze straat naar is vernoemd een notoire antisemiet blijkt te zijn. Het stadsbestuur en vervoersbedrijf van de Duitse hoofdstad zoeken daarom verder. Het duurt zeker nog een half jaar voordat er een nieuwe naam in gebruik genomen kan worden.

‘Moren racistisch’
Ooit werd de term ‘Moren’ gebruikt voor mensen met een donkere huid en daarom roept dat thans mogelijk racisme op, vinden linkse activisten en politici. Zodoende opperden ze al een tijdje voor het veranderen van de naam van metrostation Mohrenstraße, dat in de woonwijk Wedding ligt. Mede door de Black Lives Matter-acties ging het openbaar vervoerbedrijf BVG van de Duitse hoofdstad afgelopen vrijdag door de bocht. ‘Wij verwerpen elke vorm van racisme en discriminatie’, aldus BVG in een verklaring. Inmiddels is een meerderheid van het stadsbestuur ook voor de naamsverandering.

Glinka was antisemiet
Het plan was om het station voortaan Glinkastraße te noemen. Dat blijkt echter een verkeerde keuze. Mikhail Ivanovich Glinka (1804-1857) was een antisemitische Russische componist, zo meldt het weekblad Jüdische Allgemeine. Glinka viel volgens columniste Judith Kessler de Russische pianist en componist Anton Rubinstein (1829-1894) aan als ‘te Joods’ en ‘te Duits’ en noemde hem een ‘brutale Zhyd’ (scheldwoord voor Russische Joden, red.). Een door groothertogin Elena Pavlovna en Rubinstein opgerichte muziekvereniging noemde Glinka een ‘Zhyd-muziekvereniging’. Rubinsteins conservatorium in Sint Petersburg, Ruslands eerste muziekschool, zag hij als ‘pianosynagoge’.  

Afrikaanse machinist
Volgens Kessler kan en mag de naamswijziging niet doorgaan als het station Glinkastraße gaat heten. Toegegeven, Glinka geldt als de grondlegger van de Russische klassieke muziek, hij was in hart en nieren een overtuigde antisemiet, aldus de columniste. Kessler komt met een alternatieve naam op de proppen: metrostation Martin Dibobe. Die meneer was de allereerste Afrikaanse bestuurder van een Berlijnse metro ooit. Hij werkte vanaf de opening van het metronetwerk in 1902 tot in 1919 voor het stadsvervoersbedrijf, en overleed in 1922.

Prins Claus
Dichtbij de Mohrenstraße in de wijk Wedding liggen ook de straten Lüderitzstraße, Nachtigalplatz en Petersallee. Die verwijzen naar het Duitse koloniale verleden in Afrika. In de stadspolitiek gaan nu stemmen op om ook die straatnamen in het ‘Afrikaanse kwartier’ te veranderen in namen die beter zouden liggen. Zo’n tweehonderd ondernemers en anderen zijn tegen, omdat de verandering van straatnamen veel onduidelijkheden en administratieve rompslomp met zich meebrengt. Zij vragen om bordjes bij de straatnaamborden met uitleg over het verleden. In de tijd van het keizerrijk bezat Duitsland koloniën in Afrika zoals Togo, Namibië en Tanganyika. In die laatste kolonie is wijlen prins Claus deels opgegroeid.