Narrisjkat – column David Serphos

Ik maakte de afgelopen week een korte trip naar Nederland. Drie bestuursvergaderingetjes, maar verder vooral quality time met mijn gezin. Ik heb namelijk besloten wat langer op Curaçao te blijven. Daar mag ik verder mag werken aan een opdracht voor de goede doelenstichting die ik het afgelopen jaar mocht leiden en helpen transformeren.

Hollandsklimaat
Het was tijd om weer een dosis Holland op te snuiven. Wat een heerlijk weer was het en wat stonden de kranten weer bol van leuk nieuws. Maar niet heus. Als je af en toe een paar maanden weg bent, merk je pas wat een narrisj volkje ‘wij Nederlanders’ zijn. De pandemie maakt het er niet gezelliger op. Het is echt polarisatie wat de klok slaat. Maar in eigen kring kunnen ‘wij Joden’ er ook wat van. We bevechten elkaar dat het een lust is. Binnen een van de Joodse gemeenten moet er een commissie van wijzen aan te pas komen en schrijft de rabbijn alle leden persoonlijk aan in een conflict waarin er alleen maar verliezers zijn. Er heerst in (Joods) Nederland is in meerdere opzichten momenteel geen prettig klimaat.

Gebrek aan coördinatie
De bestrijding van het antisemitisme en terreur lijkt ons te binden. Wie kan daartegen zijn? Maar zelfs daar botste het onlangs. De nieuwe minister van Justitie en Veiligheid had in overleg met de stichting Bij Leven en Welzijn besloten het verscherpte toezicht bij de Joodse instellingen anders in te kleden. Maar de scheidende CJO-voorzitter wist er niets van en reageerde verbolgen in de media. Terwijl hij nota bene het stokje had overgenomen van de man die inmiddels al meer dan een jaar Nationaal Coördinator Antisemitismebestrijding is. Ik zou zeggen: coördinator, coördineer.

Iedereen een mening
De ophef over het flutonderzoek naar het verraad van het onderduikadres van Anne Frank is weer gaan liggen. Iedereen had er een mening over. De activistische hoofdredactrice van het NIW verontschuldigde zich (en terecht) dat ze, nauwelijks wetende wat er aan de hand was, bij het breken van de nep-onthullingen desgevraagd een mening op de radio had geventileerd. Soms kun je ook maar beter je mond houden, ook al vind je jezelf een belangrijke opiniemaker. Veel lof heb ik daarentegen voor historicus Bart Wallet, die net als enkele andere echte onderzoekers, het boek vakkundig fileerde. Ik hoop dat de nabestaanden van de veelgenoemde notaris Van der Bergh een smaad- en lasterproces (ik ben geen jurist, maar volgens mij heeft deze zaak elementen van beide) starten tegen de auteurs, onderzoekers en uitgevers.

Elke dag die oorlog
Terwijl de ‘verraad-hype- voortduurde, moest ik denken aan die vele andere Joden die werden verraden maar waarvan hun persoonlijke verhaal nooit de media heeft gehaald. Voor 7,50 gulden kopgeld door de buren aangegeven en waarvan het vervolg in de anonimiteit van de grote getallen is verdwenen. Ik vind het mooi dat het meisjesdagboek van Anne Frank tientallen miljoenen mensen heeft bereikt. Het staat symbool voor het verdriet van onze gemeenschap. Het is goed dat niet-Joden weten wat er in Nederland is gebeurd tijdens de Jodenvervolging, maar wat wou ik dat wij er zelf niet meer elke dag mee geconfronteerd hoefden te worden. Het valt me op tijdens dit korte bezoekje aan Amsterdam: de oorlog is er nog elke dag.

Antisemitisme in het klein
Het antisemitisme is nog niet verdwenen uit Nederland. We hebben allemaal onze eigen ervaringen en kennen de verhalen van anderen. Zo vertelde een goede vriend mij twee weken geleden van de nare ervaring die hij had meegemaakt. Hij was op een BHV [bedrijfshulpverlening] -cursus voor gevorderden, waar hij net als de overige deelnemers een introductie had gegeven. Hij vertelde aan de groep dat hij Joods was en werkzaam was bij een Joodse instelling. Later op de dag werd een situatie in scène gezet waarbij er een gaslek in een gebouw was. U kunt het al raden: één van de deelnemers grapte dat mijn vriend veel ervaring had met gas. De grappenmaakster was als ambtenaar werkzaam bij een gemeente in Noord-Holland. Het verdere verloop van dit verhaal zal ik u besparen. Ik noem het alleen maar om iets te illustreren wat de meesten van u al weten: de bestrijding van antisemitisme moet gebeuren op school, maar daar zal geen kabinet zich voor inspannen.

NSB’ers en Joden samen opgesloten
Op Curaçao merk ik weinig van die narrisjkat. De Jodenvervolging bleef er beperkt tot het uit voorzorg interneren van alle mensen met de Duitse nationaliteit die zich in mei 1940 op de eilanden bevonden. Dus ook Duitse Joden. Zij werden samen met notoire NSB’ers en foute Duitsers geïnterneerd in een kamp op Bonaire. Ik moet nog even nakijken wanneer de Nederlandse regering daar excuses voor heeft gemaakt (not) aan de tientallen Joden die jarenlang aan deze schandelijke misser werden onderworpen.

Maar goed, op Curaçao gelukkig geen Euterpestraat, geen Hollandsche Schouwburg, geen ‘Voor Joden Verbooden’, bordjes zoals in het Vondelpark. Een wandeling door Willemstad laat vooral mooie Joodse geschiedenis zien. Heel ontspannend. Ik mag er nog even van blijven genieten. Ik kan het u aanraden.

Lees ook:
‘Friday night fever’ – David Serphos’ Curaçao’s dagboek (6)
Sinds de afgelopen week is er weer sprake van een serieuze avondklok op Curaçao. Nadat die tijdens de drukke eindejaarsperiode nog maar van drie uur in de nacht tot half vijf in de ochtend van kracht was en pas na Oud en Nieuw naar een uur ’s nachts werd teruggeschroefd, geldt op het moment dat ik dit schrijf tien uur ’s avonds als begintijd.

Deze column is mede mogelijk gemaakt door Stichting Maror.