Nationale Sjoa-herdenking in teken van waardigheid
De Nationale Holocaustherdenking in het Amsterdamse Wertheimpark is goed verlopen. In het stadspark waren volgens de organisatie minstens tweeduizend mensen aanwezig om de bevrijding van vernietigingskamp Auschwitz (op 27 januari 1945) te herdenken en om alle slachtoffers van de Sjoa te herinneren. Er werd gesproken door onder meer voorzitter Jacques Grishaver van het Auschwitzcomité, premier Mark Rutter (VVD) en de Amsterdamse burgemeester Eberhard van der Laan (PvdA). Van de laatste was het niet zeker of hij aanwezig zou zijn, omdat deze week bij hem uitgezaaide longkanker is geconstateerd. Ook het Sinti en Roma-orkest Roma Mirando was aanwezig en rabbijn Menno ten Brink sprak het Yizkor en Kaddisj uit.
Wannsee-conferentie
Grishaver stond stil bij de Wannsee-conferentie, waar in 1940 de strategie van de Jodenvernietiging werd opgetekend door nazi-bonzen. “Het was het begin van een jarenlange genocide,” aldus Grishaver, die ook stil stond bij de bevrijding van Auschwitz en het einde van de Tweede Wereldoorlog in Europa. “U kent het resultaat: zes miljoen doden. Uit ons land zijn 102.000 Joden vermoord. Daarnaast werden ruim 500.000 Sinti en Roma, waaronder ruim tweehonderd uit Nederland, vermoord.” Verder dacht hij aan de homoseksuelen, slaven en tegenstanders van de nazi’s die werden omgebracht. Nadat een dictatuur zijn primaire slachtoffers heeft gehad komen de anderen die afwijken aan de beurt, aldus Grishaver.
De uitspraken van de rechts-populistische Duitse politicus Björn Höcke (AfD), waarin hij kritiek uitte op Holocaust-herdenkingen, werden door Grishaver veroordeeld. “Er is tegenwoordig weer veel Jodenhaat en discriminatie tegen Sinti en Roma. Onder de mom van vrijheid van meningsuiting menen velen zich te beweren alles te kunnen zeggen. We mogen onze ogen daar niet voor sluiten. We moeten waakzaam zijn,” aldus Grishaver. Hij is tevens initiatiefnemer van het Holocaust Namenmonument en bedankte de regering voor haar donatie van 2,3 miljoen euro aan het project. In totaal is circa tien miljoen euro nodig om het gedenkteken af te krijgen.
Rutte: blijven herdenken
“Het wekt groot ontzag dat er slachtoffers waren die hun waardigheid wilden en konden behouden,” zei burgemeester Eberhard van der Laan. De bestuurder benadrukte dat de gedeporteerde slachtoffers van de Sjoa ‘gewone mensen’ waren. “Het lijkt alsof de slachtoffers zich verzetten tegen de ontmenselijking door te ondernemen wat zij als mens gewoon waren te doen. De Holocaust sterkt ons in de overtuiging om in onze dagen iedere vorm van haat direct de kop in te drukken.” Ook premier Rutte hield een toespraak. Hij stond stil bij de razzia’s die gedurende de bange jaren ’40-’45 in Amsterdam en Nederland gehouden werden. “Ons bevattingsvermogen staat stil tot het leed een naam krijgt.” Rutte wil blijven herdenken. “Hoe anders kunnen wij het verleden bevatten?” Herdenken is noodzaak, aldus de premier. “Laat ons zeggen: hun namen doen ertoe. Wie in herinnering blijft, leeft voort.”
Sally de Wijs
De jonge vrouw Sally de Wijs, van de derde generatie van na de Sjoa, vertelde over het leed van haar Joodse opa. “Ik wil stil staan bij het feit dat dit maar een paar personen zijn die de oorlog hebben overleefd. Kun je nagaan hoe het met de vele anderen was.” De Wijs ging onlangs mee op reis naar Auschwitz, waar ze zelf zag wat er destijds gebeurde en hoe haar opa daar moest overleven. “Ik denk en mag hopen dat iedereen wil weten hoe verschrikkelijk de oorlog was. Toch wil ik graag dat mijn kleinkinderen er ook zoveel over weten.”
