Nieuw standpunt Jacobs na zien ‘Joodse Raad’

Opperrabbijn Binyomin Jacobs is van standpunt veranderd over de rol van de Joodsche Raad in de Tweede Wereldoorlog . Dat gebeurde nadat hij de vijfdelige televisieserie over de raad had gezien. Volgens Jacobs is die rol niet zo zwart-wit als hij en velen hem altijd hebben gezien. Jacobs vond altijd dat de Raad medeplichtig was aan het deporteren van meer dan 103.000 Joden uit Nederland, maar ziet het nu anders.

“Zo ben ik opgevoed. Ik leerde: ‘de Joodse Raad deugt niet. Al die mensen die vermoord zijn, dat komt door de Joodse Raad’,” aldus Jacobs tegen de Amsterdamse stadszender AT5. “Nou, het is toch een beetje anders. Het is geen zwart-witverhaal. Het is het onmogelijk maken van beslissingen over onmogelijke zaken. Ze hebben fout gehandeld. Maar niet fout in de betekenis dat het slechte mensen waren. Nee, ze zijn er verkeerd mee omgegaan.”

Belangrijke les

Volgens Jacobs zat het toen genuanceerder in elkaar dan dat hij altijd heeft gedacht. Wel is er een belangrijke les te trekken uit de geschiedenis. “Dat pappen en nathouden werkt niet. Kijk wat er nu gebeurt. Het antisemitisme, de haat tegen Joden groeit als een gek.” Verder moeten alle burgemeesters van Nederland ook naar de Joodse Raad kijken, vindt Jacobs. “Ik zeg niet dat de burgemeesters de Joodse Raad zijn, maar velen hebben wel dezelfde opstelling: Laten we maar geen Struikelsteen onthullen, want.”

Verder heeft de Tweede Wereldoorlog en Sjoa niets te maken met wat zich nu in Israël en Gaza afspeelt. “We herdenken mensen die vermoord zijn. En om te voorkomen dat mensen gaan gillen en brullen en dingen aan elkaar gaan koppelen, wordt besloten om het dan maar even niet te doen. Dat is wat er nu gebeurt. We kijken weg, we laten ons chanteren,” aldus Jacobs, die doelt op onder meer het cancellen van Joden in de cultuurwereld.

Dilemma’s

De Joodsche Raad werd in 1941 op last van de Duitse bezetter in het leven geroepen. Het was een Joodse organisatie die de communicatie moest verzorgen tussen de Duitsers en de Joodse inwoners van Nederland. In de praktijk bleek al snel dat de raad moest meewerken aan allerlei anti-Joodse maatregelen, zoals het opstellen van adreslijsten van mensen die weggevoerd moesten worden naar concentratiekampen. In de EO-tv-serie, die onlangs werd uitgezonden, gaat het de dilemma’s waarvoor de raad zich daarmee gesteld zag.