NPO-Ombudsman: ‘berichtgeving NOS Gazaoorlog in balans’
Het onderzoek over de berichtgeving van de NOS over de oorlog tussen Israël en Hamas is klaar. NPO-Ombudsman Margo Smit ontving in de eerste maand van de oorlog zevenduizend mailtjes met klachten over de wijze de NPO bericht over het het conflict. Ze ging aan de slag en kwam met een drieluik over de NOS. Volgens Smit is de berichtgeving van de NOS over de oorlog in balans, in tegenstelling tot wat veel klagers menen. Het onderzoek staat op Omroepombudsman.nl.
Twee kampen
Allereerst viel het op dat Smit klachten kreeg over de berichtgeving over beide partijen in het conflict. In beide gevallen vinden veel klagers dat de NPO, de NOS voorop, verkeerd bericht over de een of de ander. Volgens bepaalde mailers wordt het leed van Israëlische bevolking te weinig belicht en wordt Hamas nooit een terreurorganisatie genoemd. Anderen vinden dan weer dat er bijvoorbeeld te weinig aandacht is voor het leed van de Gazanen.
‘Propaganda’
De meeste mails gingen over de NOS. Deze omroep wordt – net als sommige andere omroepen – beschuldigd van propaganda en geen oog te hebben voor ‘de andere kant’, schrijft Smit, die haar onderzoek daarom op de NOS richtte. Ze bekeek steekproefsgewijs de berichtgeving in het NOS Journaal en op andere platforms zoals de website en NOS Stories tussen 7 oktober en 7 november 2023. Wat opvalt is dat de omroep op 20 oktober uitleg gaf over de redactionele keuzes en wijze van berichtgeving, en dat dat op andere plekken ook wordt gedaan.
Slag om de arm
Het onderzoek van Smit spitst zich toe op drie aspecten in de berichtgeving: het taalgebruik, de wijze waarop wordt bericht en de omgang met bronnen. Indirect zijn de journalisten ook ‘slachtoffers’ van deze oorlog: omdat ze meestal niet in het oorlogsgebied kunnen komen, zijn ze afhankelijk van de informatie van de strijdende partijen en daarom komen zij in ‘een informatieoorlog’ terecht. Zodoende houdt de NOS veel slagen om de arm, aldus Smit, die zegt dat de omroep ‘een sceptische houding’ heeft naar beide partijen in het conflict.
Woorden doen ertoe
De woordkeuze door de NOS, daar vallen veel klagers over. De omroep krijgt vaak het verwijt partijdig te zijn. Zijn Hamas-terroristen nou ‘strijders’ of ‘terroristen’ en moet je ‘Palestina’ wel gebruiken? Smit turfde het woordgebruik. De NOS kreeg het verwijt dat ze Hamas niet zouden aanduiden als terroristische organisatie, maar dit klopt dus niet, schrijft ze. ‘Uit de cijfers blijkt duidelijk dat ze dat wel deden. Alleen al op de site wordt Hamas 655 keer gekoppeld aan termen als terrorisme, militante beweging of terroristische beweging, zo blijkt uit de som van de cijfers uit de voorgaande tabel’. Lees hier meer.
In balans?
Volgens Smit is de berichtgeving over de oorlog in Gaza op de NOS voldoende in balans, hoewel journalisten niet de plicht hebben om altijd naar balans te streven. Uit haar onderzoek blijkt dat er op de omroep geen oververtegenwoordiging is van Israël of de Palestijnen. Ze haalt ook de Hostile Media Theorie aan. ‘Het gaat hier om nieuws waar men vaak al van tevoren sterke gevoelens over heeft. Die sterke gevoelens kunnen het lastig maken om zonder gekleurde bril naar de berichtgeving te kijken’. Juist omdat het conflict in het Midden-Oosten sterke gevoelens oproept, kan de NOS het voor velen al niet goed doen. Lees meer.
Informatieoorlog
Tot slot keek Smit naar het bronnengebruik van de NOS inzake. Volgens veel klagers neemt de omroep informatie van Israël of Hamas ‘klakkeloos over’. Dat klopt niet, concludeert ze. ‘Er wordt veel tijd besteed aan het checken en dubbelchecken van wat er binnenkomt. Dat blijkt jammer genoeg noodzakelijk omdat het bronmateriaal meer dan eens niet blijkt te kloppen. Wie de nationale en internationale media erop naslaat, ziet dat er inderdaad een ‘informatieoorlog’ wordt gevoerd. Waarbij beide partijen voor hen gunstige informatie voeren aan de pers en andere dingen juist niet of veel later’. Lees hier meer.
Relatief gelijkmatig
De aandacht voor Israël enerzijds en de Palestijnen anderzijds is bij de NOS relatief gelijkmatig verdeeld, zo concludeert Smit, die wel ziet dat er in de ene week meer aandacht kan zijn voor de een en in de andere week voor de ander. Het zijn golfbewegingen die uiteindelijk tot elkaar komen en elkaar redelijk in stand houden. Wat de NOS na 7 november heeft gedaan, heeft de NPO-Ombudsman niet onderzocht. Hoewel het onderzoek nu klaar is, klagen mensen in het algemeen nog steeds veel over de omroep en andere NPO-omroepen inzake de oorlog in Gaza.
