Zie ik spoken? – gastcolumn Daniëlle van Lijf

Als betrokken nieuwsconsument schrok Daniëlle van Lijf van de combinaties in de kleuren van de Palestijnse vlag, die de verslaggevers van de NOS in Israël droegen. Ze mailde met de omroep, die haar vervolgens de maat nam en verweet dingen te zien die er niet zijn. De vraag is nu: wie heeft gelijk?

De oorlog tussen Israël en Hamas is nu bijna een maand gaande. Zoals veel mensen in mijn omgeving werd ik ook overvallen door de terreurdaden op 7 oktober en wat daarna volgde. Je probeert van van alles op de hoogte te blijven en maakt in die zin ‘lange dagen’ met weinig slaap. Net als veel anderen ben ik namelijk ook een nieuwsconsument die de oorlog op de voet volgt. 

Op achttien oktober zat ik om acht uur ’s avonds op de bank te kijken naar het NOS Journaal. Toen EU-verslaggeefster Kysia Hekster in beeld kwam, viel mij iets op: ze droeg kleurrijke kleding met daarin de kleuren van de Palestijnse vlag. Dit kan niet waar zijn? dacht ik. In de dagen daarna begonnen meer dingen mij aan de kledingkeuze van de NOS-journalisten op te vallen. Op 27 oktober droegen correspondenten Nasrah Habiballah een groen en Daisy Mohrin een rood bloesje. De weervrouw van dat journaal had een groene outfit aan.

Wel objectief?

Ik besloot een mail te sturen naar de NOS en vragen te stellen over de outfits in de eerder genoemde journaals. Vanwaar deze kleuren en kledingkeuze? En was de verslaggeving zo nog wel objectief? Er ontstond een mailwisseling met een van de communicatiemensen van de omroep. Die schreef dat ze proberen zo objectief mogelijk verslag te doen. ‘De keuze van kleding(accessoires) heeft helemaal niets van doen met vermeende sympathieën van onze mensen voor het ene of het andere standpunt. Beweren dat dat wel zo is, is spoken zien’. 

Dat laatste kwam hard bij me aan. Communicatie wordt namelijk gevormd door beeld en geluid, getuige ook de naam van het omroepmuseum in Hilversum. Woorden en beelduitingen doen ertoe. Hierdoor diende mijn vraag zich aan of journalisten, die het nieuws over deze oorlog brengen, als objectief te beschouwen zijn als ze te zien in kleding in de kleuren van de Palestijnse vlag. Overigens kun je dezelfde vraag stellen bij journalisten die kleding in de kleuren van de Israëlische vlag dragen.

Kort gezegd: is er inderdaad sprake van ‘het zien van spoken’, die dan wel zeer kleurrijk gekleed zijn, of is er sprake van flag dressing? Dat is het gebruik van kleding en kleuren om een boodschap al dan niet subtiel over te brengen.

Mijn mailwisseling met de NOS ging verder. De woordvoerder stelde ‘werkelijk niet te begrijpen hoe ik tot mijn verwijt dat kledingkeuze de objectiviteit in het gedrang brengt, kon komen’. Het wordt door hem afgedaan als een aanname die niet gestaafd wordt door ‘wat we zeggen, door wat we laten horen en wat we laten zien. Met die vraag worden de enorme inspanningen van onze nieuwsredacteuren om wat er gebeurt in de wereld zo gewetensvol mogelijk voor het voetlicht te brengen miskent’. 

Habiballah

Actie zegt meer dan woorden en in dit geval zegt beeld, zie de betreffende beelden hieronder, meer dan geluid. Voor spoken ben ik niet bang. Flag dressing door een medium als de NOS is echter van een geheel andere orde. Uw input als lezers op dit onderwerp, te sturen aan de redactie van Jonet.nl of als comment op dit bericht, wordt door mij zeer op prijs gesteld.

(Overigens viel het mij op dat de outfit van Israël-correspondente Nasrah Habiballah tijdens het 8 Uur Journaal van 30 en 31 oktober – dus na mijn eerste mail met vraag over de uitzending van 27 oktober – in het blauw en wit te zien was, de kleuren van de Israëlische vlag. Zou dit een reactie op mijn mails zijn of zie ik ‘weer’ spoken? Opmerking verdient wel dat Habiballah in woord naar mijn inzien de code voor de journalistiek over het algemeen wel goed weet te volgen). 

Daniëlle van Lijf is jurist en zelfstandig ondernemer. Zij houdt zich professioneel bezig met ethiek, waarover zij eerder les heeft gegeven op een HBO-opleiding voor communicatie.