Onderzoek: ‘Antisemitisme in de klas blijft probleem, zeker als het gaat over voetbal en Israël’
Het blijft lastig om antisemitisme en vooroordelen over Joden te bestrijden binnen de muren van scholen en het klaslokaal. Het merendeel van de leraren geschiedenis, maatschappijleer en levensbeschouwing maken discriminerende incidenten mee in en rond de klas, zo blijkt uit onderzoek van onderzoeksbureau Panteia naar antisemitisme op school, in opdracht van de Anne Frank Stichting. Zeker 42 procent van de ondervraagde docenten werd afgelopen schooljaar in de klas geconfronteerd met antisemitische uitingen en het bagatelliseren van de Sjoa. Aan het onderzoek deden relatief weinig docenten mee.
Ajax en Israël
Volgens het onderzoek komt antisemitisch schelden en schreeuwen het meest voor wanneer het gaat over voetbal. Kinderen schreeuwen dan ‘Joden!’ of geven af op ‘Joden’, wat komt door de gelijknamige ‘geuzennaam’ van Ajax. Vooral leerlingen met een westerse achtergrond maken zich schuldig aan dit soort beledigingen aan het adres van Joden, concluderen de onderzoekers. Waar het gaat om kinderen met een niet-westerse achtergrond is er veel vaker sprake van antisemitisme als het om Israël gaat. De Sjoa en de situatie in Israël worden dan vaak gelijkgetrokken.
‘Veel Marokkanen’
Bij ‘een flinke oververtegenwoordiging; van de antisemitische incidenten (twintig procent) hebben de daders een Marokkaanse achtergrond. Dat is een verdubbeling ten opzichte van tien jaar geleden, aldus de NOS. Turkse Nederlanders zijn ook oververtegenwoordigd, maar slechts licht. Tegelijkertijd ondervonden de onderzoekers dat scholieren nog meer grievende opmerkingen maken over de islam (65 procent) en LHBTIQ+’ers (82 procent). Echter, deze vormen van discriminatie zijn in dit onderzoek naar antisemitisme niet tot in detail uitgewerkt.
‘Weinig complotdenkers’
De onderzoekers stellen het ‘opvallend’ en ‘positief’ te vinden dat onder de kinderen weinig tot geen complottheorieën worden gebezigd. De ondervraagde docenten gaven aan daar weinig van te merken. Ook hebben jongere leerkrachten mogelijk eerder door wanneer er sprake is van discriminatie dan hun oudere collega’s. Volgens de Anne Frank Stichting is het zeer zorgelijk dat er zoveel sprake is van antisemitisme in de klas. Hoewel er sprake is van een stijging ten opzichte van tien jaar geleden, is er een daling te zien van vijftig procent tegenover de cijfers in 2004.
Steekproef wel representatief?
Slechts 24 procent van de 1.828 benaderde docenten vulde een vragenlijst in en stuurde hem terug. Een relatief laag aantal, erkent onderzoeker Koen Maas van Panteia tegenover de NOS. Volgens hem is het aantal toch hoog genoeg om betrouwbare uitspraken te doen. Maar, voegt hij er aan toe, de uitkomsten willen niet per definitie zeggen dat het antisemitisme in het middelbaar onderwijs de laatste tien jaar werkelijk is toegenomen. ‘Uitingen van antisemitisme kunnen ook zichtbaarder zijn en/of docenten herkennen dit beter en zijn eerder geneigd dit te melden’, schrijft zijn team in het onderzoek.
Lees ook:
Haagse politici verbaasd en ‘boos’ over slechte cijfers kennis ‘jongeren’ over Sjoa
Uit onderzoek blijkt dat zeker een kwart van de Nederlanders onder de veertig eraan twijfelt of de Sjoa heeft plaatsgevonden. Ook zegt een groot deel dat het minder erg moet zijn geweest dan wordt gezegd. Verder weet meer dan de helft van de respondenten niet dat er zes miljoen Joden in de Sjoa zijn vermoord. Jarenlang hebben politici van links tot rechts erop gehamerd dat er meer en betere educatie moet komen over de Holocaust, maar nu blijkt dat daar weinig effect van te zien is. Politici spreken schande van de cijfers.
