Oorlog en vrede in de keuken – column Raya Lichansky

Het valt Raya Lichansky op dat de strijd in het Midden-Oosten nu zelfs ook in de keuken geleverd wordt. Niet alleen is er de traditionele debat over wie de humus als gerecht mag claimen, maar ook wordt de Israëlisch-Britse topchef Yotam Ottolenghi voor de bus gegooid omdat hij zich niet uitspreekt over de oorlog tussen Israël en Hamas.

‘Make Hummus, Not War’ is de titel van een vermakelijke Australische documentaire uit 2012. Onderwerp van de film: de humusoorlog tussen Israël, Libanon en Palestina. Inderdaad, tussen de ‘usual suspects’, zoals filmmaker Trevor Graham de strijdende partijen noemt. Graham, een groot liefhebber van het wereldwijd geliefde smeersel van kikkererwten, tahina, citroensap en knoflook, belandde bij het maken van zijn film in een strijd zonder soldaten, kogels of tanks. Maar wel een met een hoge inzet: wie heeft het alleenrecht op humus als cultureel erfgoed?

De oorlog werd uitgevochten in de rechtszaal, maar ik heb niet kunnen ontdekken wie uiteindelijk als winnaar uit de bus kwam. Waar men het wel over eens was: humus is van ons allemaal, en misschien kan hiermee een begin van vrede worden gemaakt? Inmiddels weten we dat die hoop ijdel was, en gezellig samen met een schaaltje humus en wat pitabroodjes de toestand in de Levant bespreken, dat zie ik alleen in huiselijke kring gebeuren.

Watermeloen

De strijd die Israël voert tegen Hamas in het zuiden en Hezbollah in het noorden beheerst ook in Nederland het nieuws, waarbij de beschuldigende vinger in mijn beleving wel heel erg vaak richting Israël wijst. Ook is genuanceerde berichtgeving moeilijk te vinden. Een enkele columnist –onder wie Elma Draijer in de Volkskrant en Theodor Holman in Het Parool – of zelfs cabaretier – Arjan Lubach op NPO 1 op 25 september jongstleden – daargelaten.

En nu komt deze gruwelijk uitzichtloze strijd ook mijn keuken binnen, om te beginnen per watermeloen. Wie heeft in hemelsnaam verzonnen om stukken ongeschilde watermeloen in te zetten als steunbetuiging aan de Palestijnen? Plotseling zie ik ze overal verschijnen, tot in een recente reclame van een grote internetprovider aan toe.

Ik ging op onderzoek uit, en ontdekte dat een doorgesneden watermeloen de kleuren van Palestina heeft: rood vruchtvlees, zwarte pitten en het wit en groen van de schil. Het is na de Zesdaagse Oorlog van 1967 bedacht, toen het zwaaien met de Palestijnse vlag je het leven kon kosten. Misschien kan Libelle deze kennis nog toevoegen aan de ‘vijf weetjes over watermeloen die je nog niet kende’ die het weekblad begin september publiceerde?

Ottolenghi

Nu blijkt zelfs de Israëlisch-Britse kok en kookboekschrijver Yotam Ottolenghi in het beklaagdenbankje te worden geplaatst, nota bene door twee culinaire grootheden uit Nederland die een naam te verliezen hebben op het gebied van de keukens van het Midden-Oosten. Het gaat om niemand minder dan Merijn Tol en Nadia Zerouali, zo was onlangs op Jonet.nl te lezen.

Yotolenghi, zoals wij hem thuis noemen, zou zich schuldig maken aan ‘culturele toeëigening’, want zijn Israëlische recepten ‘zijn in werkelijkheid Palestijns’ en hij verdient er bovendien veel geld mee ‘over de ruggen van de slachtoffers van de Gaza-oorlog’. En: ‘Hoe verzint iemand met Ottolenghi’s achtergrond het, om een ongetwijfeld opnieuw zeer succesvol kookboek met de titel Comfort uit te brengen, terwijl in Gaza een genocide plaatsvindt en de mensen daar worden uitgehongerd’, zo beweert Zerouali. 

Op mijn Ottolenghi-plank – we hebben al zijn boeken, enkele zelfs door hem gesigneerd – is zeker plaats voor het nieuwe kookboek. Bij ons thuis zoeken we geen strijd maar hebben we vrede, óók in de keuken.