Oostenrijk roept Simon Wiesenthal-prijs tegen Jodenhaat in het leven

Het Oostenrijkse parlement heeft besloten dat er een onderscheiding komt die is vernoemd naar Simon Wiesenthal, de Joodse Oostenrijker die jarenlang op ex-nazi’s jaagde en zich hardmaakte voor de strijd tegen het antisemitisme. De prijs moet worden uitgereikt aan maximaal drie personen of groepen ‘voor hun speciale betrokkenheid van het maatschappelijk middenveld tegen antisemitisme en voor het onderwijs over de Holocaust’. Aan de award zijn een hoofdprijs van 15.000 euro en twee extra prijzen van 7.500 euro verbonden. Ze worden straks jaarlijks toegekend door het Nationaal Fonds. In het parlementaire debat botsten alle partijen met de rechts-nationalistische FPÖ, die kritisch was op de naamgeving.

FPÖ tegen
In het parlement, de Nationalrat, werd uitgebreid gesproken over het oprichten van de Simon Wiesenthal-prijs. Iedereen was voor, behalve de oppositionele FPÖ. Die partij twijfelde openlijk aan de naamgeving van de onderscheiding, Volgens de FPÖ-fractie zou de naam van Wiesenthal, die zelf Joods was en de Sjoa overleefde niet passen bij de prijs. FPÖ-parlementariër stelde daarom voor de award te vernoemen naar voormalig SPÖ-kanselier Bruno Kreisky. Hij was ook Joods en vluchtte in de NS-tijd weg uit Oostenrijk. Later botste Kreisky met Wiesenthal omdat hij in de jaren zestig en zeventig samenwerkte met toenmalig FPÖ-baas Friedrich Peter, een gewezen SS-lid. Het pleidooi word ondersteund door FPÖ-voorman Herbert Kickl, die Wiesenthal ‘geen vriend van de FPÖ’ noemde. Hij waarschuwde ook voor islamitisch antisemitisme.

Hulde aan Wiesenthal
Het voorstel van de FPÖ kon op weinig enthousiasme rekenen. De regeringspartijen – de conservatieve ÖVP en de Groenen – vinden Simon Wiesenthal juist wel een goede naam, ook omdat die internationaal erg bekend is. Het ÖVP-parlementslid Martin Engelberg bracht een hulde aan Wiesenthal, die oorlogsmisdadigers had opgespoord onder het motto ‘recht en geen wraak’. Hij was verontwaardigd over de FPÖ, net als Groene parlementslid Eva Blimlinger: “de bijdrage toont de slechtheid van de FPÖ, waarmee geen land te bezeilen valt. Tegelijkertijd benadrukte ze het antisemitisme van de FPÖ in het verre verleden.

Belang van de prijs
Parlementsvoorzitter en oud-ÖVP-minister Wolfgang Sobotka is de initiatiefnemer van de prijs. Hij sprak over ‘een strijd tegen het antisemitisme die alleen zal slagen als iedereen er tegen zal standhouden, ook in het dagelijks leven’. De naam Wiesenthal staat voor iemand die onbevangen was, zeker in de zin van een burgerlijke verplichting. “Niemand had hem een ​​bevel gegeven, hij werd geïnspireerd door zijn taak,” aldus Sobotka, die het belang van de prijs benadrukte. “Het gaat hier om een eeuwenoud traditie die de Joden associeert met alles dat slecht is. Het is onze taak, wij die niet Joods zijn, om aan de strijd tegen het antisemitisme bij te dragen.”

Verdrietig
Parlementariër Helmut Brandstätter van de kleine links-liberale oppositiepartij NEOS zei ‘verdrietig’ te zijn dat er geen gemeenschappelijke aanpak mogelijk is op een dergelijk onderwerp. Hij was teleurgesteld in de FPÖ, die zo ageerde tegen de naam Wiesenthal. “Dit is een grote zaak en niet een klein beetje over en weer praten tussen de partijen.” Het sociaaldemocratische parlementslid Sabine Schatz benadrukte dat een ‘grote Oostenrijker te laat is erkend’. Schatz: “Met het besluit van vandaag spreekt het parlement zich uit tegen alle vormen van antisemitisme.”

Lees ook:
Oostenrijk komt op voor Israël ondanks boycot tegen FPÖ
De diplomatieke boycot van Israël tegen Oostenrijkse vertegenwoordigers met een FPÖ-achtergrond blijkt weinig effect te hebben. De coalitie van de conservatieve ÖVP en rechts-nationalistische FPÖ komt in de praktijk namelijk op voor de belangen van Israël, meer nog dan andere landen.

Oostenrijks parlement doet BDS in de ban
Voortaan is BDS in Oostenrijk officieel antisemitisch, onder meer omdat het het bestaan van de staat Israël in twijfel trekt. De Oostenrijkse overheid mag ook geen gelden of andere vormen van steun meer geven aan antisemitische organisaties, zoals BDS, en aan individuen.