P.C. Hooftprijs voor schrijfster Marga Minco

Minco
Nationaal Archief

Schrijfster Marga Minco (98) heeft de P.C. Hooftprijs gewonnen. Dit heeft de jury van de prestigieuze literaire prijs dinsdag bekendgemaakt. In januari zal zij de prijs thuis uitgereikt krijgen wegens haar hoge leeftijd. Aan de prijs is een bedrag van 60.000 euro verbonden. De schrijfster, die eigenlijk Sara Menco heet, schreef in haar lang carrière talloze titels. Haar bekendste werk is voor velen haar debuut Het bittere kruid, een autobiografische roman over een Joods gezin – dat van haar – tijdens de Tweede Wereldoorlog. Voor dit boek ontving ze in 1957 de de Vijverbergprijs – voorloper van de F. Bordewijkprijs. Ook heeft ze andere literaire prijzen op haar naam staan zoals de Annie Romeinprijs (1999) en de Constantijn Huygensprijs (2005).

De jury van de P.C. Hooftprijs was helder in zijn oordeel over Minco. ‘De romans en verhalen van Marga Minco geven vorm aan existentiële ervaringen als angst, schuldgevoel, eenzaamheid en een diep maar nauwelijks te verwoorden verlangen naar geborgenheid. Zonder te psychologiseren, zonder pathetiek of pretentie, maakt zij een ondoorgrondelijke werkelijkheid invoelbaar en voorstelbaar,’ zo staat te lezen in het juryrapport. Matthijs Sanders (voorzitter), Gustaaf Peek, Franka Treur, Daniëlle Serdijn en Vamba Sherif vormen samen de jury. Minco schreef onder meer De val (1983), De glazen brug (1986, Boekenweekgeschenk), Nagelaten dagen (1997) en Storing (2004). Vijf jaar later werden haar verhalen verzameld in Achter de muur.

Minco overleefde als enige van haar gezin de Sjoa en ging na de bevrijding als journalist aan de slag. In de jaren vijftig richtte ze zich ook op ander werk, waaronder het schrijven van boeken. Het bittere kruid werd een klassieker in de Europese oorlogsliteratuur die nog altijd in de scholieren-toptien staat. Na haar debuut volgde een lange loopbaan waarin vele andere boeken volgden die met de Tweede Wereldoorlog te maken hadden. Haar laatste werk – Na de Sterren – dateert van 2015. “Het is gebleken dat ik ouder ben geworden dan de bedoeling was,” zei Minco in een documentaire over haar leven. De schrijfster verwees daarmee naar het feit dat ze in de oorlog, als enige van haar familie, aan de Duitsers wist te ontkomen. “Ik ben door het oog van de naald gekropen. Ik was ook nogal mager in die tijd.”

Het existentialisme legt een bijzondere beklemming op Minco’s werk. De hoofdpersonages, vaak overlevenden van de Sjoa, ervaren hun leven na 1945 als zinloos. Terwijl hun geliefden worden vermoord, weten de hoofdpersonages vaak slechts door een reeks toevalligheden de oorlog te overleven. Zo liep hoofdpersoon Frieda Borgstein in Minco’s novelle De val tijdens de bezetting bij toeval niet in de val van de nazi’s, die haar man het leven kostte. In het boek komt zij, vlak voor haar 85ste verjaardag, alsnog dodelijk ten val in een bij toeval niet afgesloten put van een energiebedrijf. Zelf omschrijft de auteur haar thema als ‘de oorlog’. Of meer nog: ‘de vereenzaming’. Het gevoel alleen te staan in de wereld. Toch vind ze zichzelf ‘geen oorlogsschrijfster’, zo liet ze in 2010 aan dagblad Trouw weten.

Het is voor de tweede keer op rij dat de P.C. Hooftprijs naar een auteur van Joodse komaf gaat. Vorig jaar won Nachoem Wijnberg de prijs. Anderen Joodse Nederlanders die de prijs ontvingen waren onder meer Abel Herzberg, Judith Herzberg en Leo Vroman.  Recente bekroningen in het genre verhalend proza waren er voor schrijvers Astrid Roemer, A.F.Th. van der Heijden, Charlotte Mutsaers en J.M.A. Biesheuvel. De prijs is genoemd naar de renaissancedichter P.C. Hooft (1581-1647). Het is dit jaar precies zeventig jaar geleden dat de P.C. Hooftprijs voor het eerst werd toegekend.

Categorie: |

Home » Nieuws » P.C. Hooftprijs voor schrijfster Marga Minco