Paul Auster (77) was zeer productief – in memoriam

De op 77-jarige leeftijd overleden schrijver Paul Auster kan als een van de meest invloedrijke Joods-Amerikaanse schrijvers van onze tijd worden gezien. De auteur, die in de jaren tachtig doorbrak met zijn New York-trilogie, kan in een adem met wijlen Philip Roth worden genoemd. Hij was zeer productief en schreef meer dan dertig titels, die het soms in Europa beter deden dan in de Verenigde Staten. Auster was een van de beste literaire Amerikaanse exportproducten.

Paul Benjamin Auster kwam op 7 februari 1947 ter wereld in Newark, New Jersey. Hij groeide op in een Joods middenstandsgezin van Oostenrijkse komaf en ging naar de Columbia Highschool in Maplewood. Tijdens een zomerkamp was de veertienjarige Auster getuige van een blikseminslag op een jongen, die op slag dood was. Het slachtoffer stond op dat moment een paar centimeter van hem vandaan. Die ervaring zou ‘zijn leven hebben veranderd’, aldus Auster later, bij wie de omgang met de dood een van zijn centrale thema’s zou worden.

Auster ging in 1965 naar de Columbia Universiteit om Engels en Literatuurwetenschappen te studeren. Nadien verhuisde hij in 1970 naar Parijs, waar hij de kost verdiende met het vertalen van Franse literatuur naar het Engels. Ook werkte hij een poosje op een olietanker. Na zijn terugkeer in de Verenigde Staten, in 1974, publiceerde hij gedichten, essays en romans, maar ook vertalingen van Franse auteurs zoals Stéphane Mallarmé en Joseph Joubert. Zijn eigen debuutroman The Invention of Solitude werd in 1982 goed ontvangen.

New York-trilogie

De grote doorbraak van Auster kwam toen hij halverwege jaren tachtig zijn New York-trilogie publiceerde, drie detectives die zich in het rauwe New York van toen afspeelden. In de trilogie City of Glass (1985), Ghosts (1986) en The Locked Room (1986) combineerde hij de uitgangspunten van de film noir met detectiveromans. Daarin speelde hij zelf ook een rol als een van de figuren. Met het opvoeren van zichzelf als personage deed hij hetzelfde als Philip Roth, nog zo’n Joodse romanschrijver uit Newark.

Austers verdere werk kenmerkt zich vooral door een zoektocht naar zijn identiteit. Dit komt onder meer terug in de titel 4 3 2 1. Daarin roomt een Joodse jongen uit New Jersey met de niet-Joods klinkende naam Archie Ferguson [een verwijzing naar een oude grap over hoe Europese Joden hun naam veranderden op het moment dat ze naar Amerika emigreerden, red.] ervan literair succes te hebben in New York. Die stad bleef Auster het meest trekken. Hij zag New York als ‘een idee’ waarin iedere migrant of nieuwkomer ook New Yorker kan worden.

Reznikoff

In 2020 vertelde Auster tegen het online magazine Tablet dat hij in zijn studietijd geïnteresseerd was geraakt in de Joodse geschiedenis en Joodse kwesties’. Destijds hadden drie joodse schrijvers invloed op hem: Paul Celan, Edmond Jabès en Charles Reznikoff. “Het zette me aan het denken over mijn eigen relatie tot het jodendom, en de relatie van het Jodendom met het schrijven,” zei Auster tegen Tablet over zijn werk, passies en leven als geheel. Ook schreef hij een essay over Reznikoff.

Auster was zeer productief: hij schreef meer dan dertig titels. Sommigen liepen beter in Europa dan in de Verenigde Staten, waardoor hij mettertijd over de grens soms meer gelezen werd dan thuis. Verder stond Auster bekend als een ondersteuner van de staat Israël. Zo maakte hij in 2012 bekend Turkije niet te willen bezoeken vanwege de houding van de Turkse regering tegenover Israël en liet hij later ook weten dat zijn werk zonder vergoeding in Iran vertaald mocht worden, een land dat het internationale auteursrecht niet erkent. Verder had Austin een geanimeerde ontmoeting met Shimon Peres.

Tragiek

Tot twee keer toe was Paul Auster getrouwd. Eerst met de schrijfster Lydia Davis, met wie hij een zoon, Daniel, kreeg. Na zijn scheiding van haar trouwde hij met auteur Siri Hustvedt, de dochter van professor Lloyd Hustvedt . Ze woonden in Brooklyn en kregen een dochter, Sophie Auster, een zangeres. Zijn zoon Daniel kwam in 2022 in de problemen nadat hij gearresteerd werd wegens doodslag van zijn tien maanden oude dochtertje Ruby. Het kind had de heroïne en fentanyl van haar vader gebruikt. Later in hetzelfde jaar stierf Daniel aan een overdosis harddrugs.

Met de gezondheid van Paul Auster zelf ging het eveneens minder goed. Op 11 maart 2023 onthulde zijn vrouw op Instagram dat bij hem in december 2022 kanker was vastgesteld en dat hij sindsdien werd behandeld in het Memorial Sloan Kettering Cancer Center in New York. Hij verloor het gevecht tegen longkanker en stierf thuis in Brooklyn op 30 april 2024 aan de gevolgen van de ziekte. Auster is 77 jaar oud geworden en laat een vrouw en dochter na.