Scholz koorddanst bij Netanyahu tussen samenwerking en kritiek op justitiehervorming

Bondskanselier Olaf Scholz (SPD) en zijn Israëlische ambtgenoot Benjamin Netanyahu (Likud) hebben elkaar ontmoet in Berlijn. Tijdens het treffen spraak de Duitser zijn zorgen uit over de hervormingen die de Israëlische regering wil uitvoeren op het gebied van justitie, en over de politiek-maatschappelijke situatie. Vooraf hadden duizend intellectuelen per brief aan Scholz geëist het bezoek af te blazen. Dat gebeurde niet. Met Netanyahu werden tevens de slachtoffers van het nazi-regime herdacht. Voor Scholz was het dus koorddansen.

Perron 17

Het bezoek begon donderdagochtend op Perron 17 in Berlijn-Grunewald, waar de toenmalige Reichsbahn tijdens de Sjoa vele Berlijnse Joden afvoerde naar de concentratie- en vernietigingskampen. Beide heren legden er een krans, waarna ze richting het Kanzleramt gingen voor hun gesprek. Niet alleen kwam vooraf druk op Scholz van de duizend intellectuelen, maar ook van voorzitter Josef Schuster van de Centrale Raad voor Duitse Joden. “Men moet duidelijk kritiek leveren dat een grondwetswijziging, die de scheiding der machten tussen parlement, de wet ondermijnt. Dat is niet verenigbaar met democratische principes”, aldus Schuster, doelend op de gerechtelijke hervormingsplannen.

Balanceren

Tijdens het gesprek op het kantoor van Scholz was het balanceren voor de bondskanselier. Enerzijds uitte hij zijn zorgen en kritiek, en anderzijds moest hij bondgenoot Israël te vriend houden vanwege het beladen verleden. Het gesprek duurde een uur langer dan gepland. Niet alleen werd er uitgebreid ingegaan op het Israëlische justitieapparaat, maar ook werd er gesproken over de Iraanse atoomdreiging en de situatie in het Midden-Oosten. Verder wil Duitsland profiteren van Israëlisch gas, want door de Oekraïne-oorlog en het afknijpen van Russisch gas, is het land naarstig op zoek naar alternatieven.

Kritiek

Op de persconferentie in het Kanzleramt werden de verschillen tussen beiden duidelijk. De bondskanselier bekritiseerde de justitie-hervormingen en zei dat hij daar ‘zeer bezorgd’ over is. De onafhankelijkheid van de rechterlijke macht is een ‘groot democratisch goed’, aldus Scholz, die Netanyahu bleef aankijken. Ook verwees hij naar het compromisvoorstel van de Israëlische president Herzog. De kanselier hoopt dat hierover ‘niet het laatste woord’ is gezegd. Herzog presenteerde woensdag een plan dat het parlement en de regering zou versterken en ook zou zorgen voor een onafhankelijke rechterlijke macht. Netanyahu wees dit voorstel heftig af en ging naar Duitsland.

Terugduwen

Op het persmoment stond Netanyahu geen enkele kritiek op zijn plannen toe; noch van journalisten, noch van de kanselier. Hij ging ook niet echt in op de ‘grote zorgen’ van Scholz. Kritiek op de justitiële hervorming was ‘absurd’, zelfs ‘belachelijk’, antwoordde hij. Israël wordt ‘voortdurend belasterd’, maar Israël blijft een democratie, aldus Netanyahu. Hij benadrukte herhaaldelijk dat Israël een democratie is en hoe hij zichzelf inzet voor meer vrouwen- en LHBTIQ+-rechten. Scholz verwees meermaals naar het belang van democratie, en hoe iedereen het erover eens was.

Hard genoeg?

Was de kritiek van Scholz op Netanyahu luid genoeg en kwamen zijn woorden har genoeg aan? vragen velen in Duitsland zich af. Volgens critici ging hij niet ver genoeg en stapte hij tijdens de persconferentie te snel over naar de Duitse (en daarmee Europese) wens om tot een tweestatenoplossing te komen in het conflict met de Palestijnen. Ook stelde hij dat de bouw van alle nederzettingen in omstreden gebied moet worden stopgezet. Verder zijn Israël en Duitsland bezorgd over Iran en zijn atoomprogramma. Er is een diplomatieke oplossing nodig, vindt Scholz. De focus van het gesprek tussen beiden was volgens critici dus duidelijk.

Lees ook:
Kritiek op Scholz om ’te late reactie’ op omstreden uitspraken Abbas
De Palestijnse president Mahmud Abbas heeft de woede van de Duitse bondskanselier Olaf Scholz (SPD) op de hals gehaald door te stellen dat ‘Israël vijftig Holocausts’ heeft gepleegd tegen de Palestijnen. De Arabier deed zijn uitlatingen dinsdag in een persconferentie met de Duitser, bij wie hij in Berlijn op bezoek was. “Israël heeft van 1947 tot heden vijftig bloedbaden gepleegd op vijftig Palestijnse locaties”, zei Abbas. Hij voegde eraan toe: “Vijftig bloedbaden, Vijftig Holocausts.”