Schotse Joden hebben eindelijk kosjere tartan
De Joden van Schotland hebben eindelijk hun eigen tartan of ruitjespatroon. Elke Schotse clan heeft zijn eigen tartan. Het gaat om een eeuwenoude traditie die begon in de Middeleeuwen. Echter, tegenwoordig laten gemeenschappen en subgroepen ook hun eigen tartan ontwerpen. Dat doen ze zelf of laten het bij de officiële Schotse tartan-instantie maken en registreren. Zo ook de Joden van Schotland, die jarenlang hebben geknokt voor hun eigen ruitpatroon. Het wachten wordt beloond, want onlangs is deze lang gekoesterde wens in vervulling gegaan: de erkenning van de Joodse tartan.
Het gaat om een kosjere tartan, die in 2016 is ontwikkeld door rabbijn Mendel Jacobs. Het kleurenpatroon van de geruite stof bevat die van Schotland en het Joodse volk, aldus de rabbijn. Het linnen doek – geen wol – werd ingediend bij de Scottish Tartan Authority, die het dus heeft goedgekeurd. Via zijn site konden belangstellenden de linnen Judaïca al langer kopen. Handel of niet, voor Jacobs gaat het om een principezaak. “Een vriend van me vertelde eens dat er tartans zijn gemaakt voor de Polen en voor de Sikhs, dus waarom dan niet voor de Joden?” zei hij tegen dagblad The Scotsman.
De stof bestaat uit de kleuren blauw, wit, rood en goud, omdat dit de kleuren van Israël en Schotland zijn. Het goud staat voor de kleur van de heilige ark, aldus Jacobs. Hij verkoopt niet alleen losse stoffen, maar ook verwerkte stoffen. Zo heeft hij een kilt, muismat en een stropdas laten ontwikkelen. Verder zijn er een whisky-flesje, een zweetbandje en een Schots petje in de tartan verschenen. Vergeet ook de tartan-kippah niet. Jacobs is trots dat hij de Joods-Schotse traditie op deze wijze kan doorgeven. “Het Joodse volk behoort al meer dan driehonderd jaar tot de Schotse cultuur.
“De eerste Jood kwam in 1691 aan in Edinburgh,” aldus de rabbijn. In Schotland werden de Joden nooit vervolgd middels anti-Joodse wetten of pogroms. Het is onduidelijk of de Schotse Joden ook van het begin af aan kilts droegen. Een tartan is een geruite, wollen stof. De oude Kelten droegen al geruite kleding en de goede kwaliteit was zelfs in het Romeinse Rijk bekend.
