Situatie VS rond anti-Israël-acties universiteiten ontspoort
De tegenstellingen in de Verenigde Staten over de oorlog van Israël tegen Hamas in Gaza worden steeds groter. Op universiteiten in het land worden Joodse studenten aangevallen en ook worden campussen door anti-Israël-activisten en -studenten bezet. Ontruimingen en massale arrestaties zijn het gevolg. De verhitte situatie slaat over naar de politiek. Ook lijkt de oorlog in Gaza een thema te worden bij de Amerikaanse presidentsverkiezingen van november.
Studenten demonstreren op campussen tegen Israël met onder andere ‘sit ins’ en kampeeracties. Volgens universiteitsbesturen nemen beroepsactivisten sinds een tijdje het heft in handen. Zij stoken de studenten op, zo is het verhaal, waardoor de situatie pas echt verhit raakt. Leuzen als ‘dood tegen de Joden’, ‘dood tegen Israël’ en ‘dood tegen Amerika’ zijn gewoon. Op sommige plekken namen studenten universiteitsgebouwen in en bezetten ze die. Ook zijn er al meer dan vijfhonderd mensen opgepakt.
Het begon allemaal aan de Columbia University in New York, waar studenten tentjes opzetten en gebouwen bezetten. De uiteindelijke ontruiming en vele schorsingen en arrestaties die dat met zich meebracht, zorgde voor kopieergedrag bij andere studenten in het hele land. Ook daar werd uiteindelijk vaak ontruimd. In de media wordt de situatie vergeleken met de protesten tegen de Vietnamoorlog in de jaren zestig en zeventig van de vorige eeuw. Alleen was toen de VS zelf in oorlog en gaat het nu om een oorlog tussen Israël en Hamas.
Politiek raakt verhit
Politici van allerlei pluimage verschijnen om de campussen om de studenten aan te moedigen en zo hun eigen agenda te bevorderen. Bekend zijn de anti-Israëlische Democratische kopstukken Ilhan Omar en Rashida Tlaib, onderdeel van The Squad, die de kampeerplekken bezoeken en tegen Israël ageren. Inmiddels hebben Republikeinse politici aangedrongen op drastische interventies om wat zij omschrijven als antisemitische onrust te onderdrukken. Volgens de linkse senator Bernie Sanders zijn de protesten niet antisemitisch.
Of dat laatste klopt, valt nog te bezien, want net als in Europa worden antisemitische uitingen gedaan en wordt Israël vergeleken met nazi-Duitsland. Intussen voelen Joodse studenten zich niet langer veilig en omdat ze worden geïntimideerd en bedreigd. Sommigen van hen zijn aangevallen en anderen organiseren tegendemonstraties. Het Joodse Secure Community Network, dat Joodse instellingen en personen beveiligt, heeft alle universiteiten opgeroepen een zero-tolerance beleid te hanteren tegen de kampeerplekken en aanvallen tegen medestudenten en politiemensen.
Wel of niet snel ontruimen hangt af van wie er de baas is. In staten met Republikeinse gouverneurs wordt er relatief snel ontruimd en gearresteerd. Neem Texas, waar de gouverneur een zero-tolerancebeleid heeft ingesteld en de protesten op de University of Texas in Austin [een progressief bolwerk in een conservatieve regio, red.] zijn ontruimd. Andere gouverneurs doen er langer over. Met name in Democratische staten kunnen de demonstraties langer bestaan en lopen ze soms hard uit de hand.
Ondertussen roeren de presidentskandidaten voor de verkiezingen van komende november zich. Zo groeit de druk op president Joe Biden – hij wil herkozen worden – om iets te zeggen of doen tegen de anti-Joodse uitingen en aanvallen op de campussen. De republikeinse kanshebber Donald Trump heeft de uit de hand gelopen rally van witte rechts-extremisten in Charlottesville in 2017 vergeleken met de protesten op de universiteiten anno 2024. Hij noemt die een peulenschil vergeleken met wat er nu op de campussen gebeurt. Het riep weer verontwaardiging op.
Ook premier Benjamin Netanyahu doet een duit in het zakje. “Wat er op de Amerikaanse universiteitscampussen gebeurt, is verschrikkelijk. Antisemitische bendes hebben vooraanstaande universiteiten overgenomen,” zei hij woensdag in een verklaring, waarbij hij benadrukte dat ‘het moet worden gestopt’ en hij de autoriteiten prees die actie hebben ondernomen tegen de demonstranten. “Dit is vergelijkbaar met wat er in de jaren dertig in Duitsland is gebeurd.” Netanyahu zegt dat er meer moet gebeuren tegen deze protesten, die antisemitisch van toon zijn.
