Spanje zet campagne tegen Israël voort

In Madrid heeft een overleg plaatsgevonden tussen Europese en islamitische landen over een tweestatenoplossing, het internationale uitgangspunt voor vrede tussen Israël en de Palestijnen. Spanje heeft eerder een ‘onafhankelijke Palestijnse staat’ erkend en heeft nu een contactgroep voor de eigen koers gevormd. Het aantal deelnemende EU-landen is miniem. Nederland zit in het andere kamp. De EU is thans verdeeld over Israël.

“We komen hier bijeen om een ​​nieuwe poging te doen om de oorlog in Gaza te beëindigen, om een ​​uitweg te vinden uit de eindeloze spiraal van geweld tussen de Palestijnen en de Israëli’s,” zei de Spaanse minister José Manuel Albares van Buitenlandse Zaken vrijdag in Madrid. “Die uitweg is duidelijk. De implementatie van de tweestatenoplossing is de enige manier.” Hij en de andere leden van de contactgroep willen een stappenplan om ‘Palestina’ te laten toetreden tot de VN. Indien mogelijk gaan ze daarvoor buiten de EU om.

Erkenning

In het voorjaar erkenden Spanje, Noorwegen, Ierland en Slovenië een ‘onafhankelijke Palestijnse staat’. Daarmee gingen ze in tegen het EU-standpunt, dat pas een onafhankelijke staat voorziet als er een allesomvattende vredesregeling komt tussen Israël en de Palestijnen. Nederland, Duitsland, Frankrijk, Italië, Oostenrijk en Hongarije houden daar aan vast. Door de eenzijdige stap van Spanje en de drie andere EU-landen is tweespalt in de EU ontstaan.

Borrell

Aan het overleg in Madrid namen Spanje, Noorwegen, Ierland en Slovenië geen andere Europese landen deel. Wel was vertrekkend EU-buitenlandcoördinator Josep Borrell, een Spanjaard, aanwezig. Vanuit de moslimwereld waren Turkije, Qatar, Egypte, Saudi-Arabië, Jordanië, Indonesië en Nigeria present. Allen willen dat Israël onder druk gezet wordt en dat er snel een onafhankelijke Palestijnse staat zal zijn. Israël was niet uitgenodigd omdat het geen deel uitmaakt van de contactgroep, aldus Albares.

Groepsvorming

Intussen zijn de EU-landen verdeeld over de kwestie. Enerzijds is er een kopgroep aan landen die vasthoudt aan een tweestatenoplossing – Israël en een onafhankelijke Palestijnse staat in vrede naast elkaar – nadat er een allesomvattend vredesverdrag is. Anderzijds is er een groep landen ontstaan dat nu al een onafhankelijke Palestijnse staat erkent. Noorwegen is geen lid van de EU, evenmin als het Verenigd Koninkrijk, beiden landen die optrekken met andere EU-landen inzake het conflict. België zat eerst in het Spaanse kamp, maar lijkt daar sinds de verkiezingen van 9 juni niet meer toe te behoren.

Verkiezingen

In Spanje kwam na de verkiezingen van vorig jaar juli een nieuwe linkse regering aan de macht, die bestaat uit sociaaldemocraten van toen zittend premier Pedro Sánchez en kleine linkse en regionale partijen. De verkiezingen waren echter gewonnen door de conservatieve Partido Popular, maar het lukte die partij niet om een meerderheid over rechts te vormen. Samen met het radicaal-rechtse VOX kwam het zetels tekort. De Spaanse koning Felipe VI accepteerde de uitkomst van de formatie en installeerde een nieuwe linkse regering.

Tegen Israël

De linkse regering van Sánchez voert een activistische pro-Palestijnse koers, vooral na 7 oktober. De premier bezocht samen met de Belgische premier Alexander De Croo de grens met Gaza en maande daar Israël. Ook kwam er een verbod op (door)verkoop van alle wapens aan Israël. In maart sloot vicepremier Yolanda Díaz (Sumar) haar toespraak op haar partijcongres nog af met ‘From the river to the sea, Palestine will be free’, een leus die door velen als antisemitisch wordt gezien. Spanje ging in mei over tot de erkenning van een onafhankelijke Palestijnse staat, tegen de afspraken in de EU in.

Goede relatie kapot

Voor de oorlog tussen Israël en Hamas waren de diplomatiek relaties tussen Spanje en Israël opperbest. Het Iberische land haalde voor corona de banden nog aan door Israëli’s die konden bewijzen Spaanse voorouders te hebben paspoorten te verstrekken. Ook waren er bezoeken van over en weer, waaronder een bezoek van de Spaanse koning aan Israël. De handel groeide en er was wetenschappelijke en culturele uitwisseling. Momenteel zijn de relaties bekoeld. Israël heeft onder meer gedreigd het Spaanse consulaat in het oosten van Jeruzalem te sluiten.