Spoorzoeken in Frankrijk – column Raya Lichansky

Columniste Raya Lichanski en haar echtgenote kwamen in Frankrijk een duistere situatie op het spoor. Het deed ze huiveren en besluiten om snel te vertrekken naar een betere plek. Een relaas over een reis die een bizarre wending kreeg.

We waren al in maart begonnen met het plannen van onze jaarlijkse grote vakantie. Het zou, net als vorig jaar, een rondje Frankrijk worden, om daar woonachtige vrienden te bezoeken, mooie dingen te zien en ook vol toewijding af en toe niets doen.

Dit keer was de eerste stop de Belgische kustplaats Blankenberge, waar vrienden B. en K. wonen. Had mijn vader daar ook niet ooit een tijdje gewoond? We zochten in het overzicht dat we maakten van zijn vele verblijfplaatsen in België, en inderdaad: in 1948 verbleef hij in de Visserstraat 62, waar zijn toenmalige vriendin Louise Colet een winkel in regenjassen dreef, Huize Mora. Het adres ligt twee straten van ons hotel vandaan, maar huisnummer 62 is tegenwoordig een moderne herenmodezaak.

Het zou ook té mooi zijn geweest als er na bijna tachtig jaar nog iets van toen zou zijn terug te vinden.  Maar wel een bijzondere gedachte dat we in zijn voetstappen zullen treden. ‘Dag pa, jammer dat ik je nooit gekend heb’, denk ik, als we de Visserstraat uitlopen.

Onze reis ging verder via Orléans aan de Loire en een paar dagen bij vrienden in de buurt van Limoges. Na een helse tocht met bar slecht weer in de Cevennen bereikten we ons geliefde Uzès in de Gard, de laatste etappe voor we voor twee weken zullen neerstrijken in de Lubéron.

We hadden een B&B uitgezocht in een huis dat eeuwenlang had behoord bij een graan- en olijfoliemolen en in het verleden had toebehoord aan de eerste hertog van Uzès, een plek met historie kortom. Maar wat we er vonden was niet waar we op hadden gehoopt.

De eigenaresse, een broodmagere Franse dame van achter in de tachtig, had in de loop van vele jaren het hele huis gevuld met boekenkasten en buffetjes in alle maten, en daartussen ook nog plek gevonden voor Mariabeeldjes, crucifixen en heel veel beeldjes en plaatjes van katten. Ook in onze kamer bevond zich een boekenkast, en daarin bleek, letterlijk naast het hoofdeinde van het bed, een collectie extreemrechtse lectuur te staan. De familie Le Pen was goed vertegenwoordigd en ook werkjes over en door het Front National ontbraken niet.

Ik trok een laatje open in het spiegelkastje: een herdenkingspenning van Generalissimo Franco! Was deze op het oog zo liefelijke plek met dit alleraardigste bejaarde kattenvrouwtje een (voormalig) fascistenhol? Daar sliepen we niet echt lekker op.

De volgende ochtend inspecteerden we de andere boekenkasten op onze verdieping. Waarom zou iemand een foto van de beruchte Franse collaborateur maarschalk Philippe Pétain prominent in een kast hebben staan, omringd door gezellige familiekiekjes? Er was geen kast waar het fascisme niet te vinden was.

Bij het ontbijt maakte ik in mijn beste Frans en op allervriendelijkste toon een praatje met madame, waarbij ik haar liet weten dat we ‘door omstandigheden’ twee dagen eerder zouden vertrekken. De vraag die ons natuurlijk op de lippen brandde heb ik niet gesteld. We wilden zo snel mogelijk weg van deze besmette plek. De dubbelheid van het huis en haar bewoonster heeft zich in mijn herinnering vertaald naar haar gezicht: een vrolijke glimlach met daarboven kille, half geloken ogen.

Gelukkig was historisch Uzès zelf opnieuw verrassend en mooi, beleefden we een paar prachtige uren met een oude vriend op leeftijd die er in de buurt woont, reden we toch met een tevreden gevoel door naar Rustrel, honderd kilometer naar het oosten, en lieten de vieze smaak van de Moulin achter ons.

We namen onze intrek in ‘1699’, een door vriendin en ‘artiste de bois’ L. beeldschoon gerenoveerd dorpshuis. Twee weken lang niet uit koffers leven en sociale contacten aanhalen – we komen hier al sinds 2011! We herbezochten plekken met herinneringen – sommige klopten nog helemaal, zoals Saignon en Les Baux de Provence, een andere, de ooit zo serene Abbaye Notre Dame de Sénanque, bleek onder de handen van overijverige restaurateurs zijn ziel te hebben verloren en een toeristentrekpleister te zijn geworden.

De bizarre ervaring in Uzès wordt opgeborgen bij de collectie bijzondere verhalen. We hebben er onze vakantie niet door laten versjtieren.