Stolpersteine in Zwartsluis lagen jarenlang op de verkeerde plek

Vier struikelstenen in Zwartsluis hebben jarenlang voor de verkeerde voordeur in de stoep gelegen. Vrijwilligers van de stichting Herdenking Joods Leven Zwartewaterland kwamen daar achter. Na onderzoek van locale amateur-historici werd de fout maandag ongedaan gemaakt. De messing steentjes werden opnieuw geplaatst. De fout werd hoogstwaarschijnlijk gemaakt door het verkeerd interpreteren van een ontnummeringslijst. Dat meldt RTV Oost in een nieuwsbericht.

Roepende in de woestijn

Het gebeurde allemaal nadat de steentjes in 2014 voor de vermoorde Joodse familie Aronius waren geplaatst. De inmiddels 81-jarige Folly van Dorsten woonde als kind in dezelfde straat als de familie. Hij had al eens geroepen dat het gezin niet op nummer 30 woonde, maar toch kwamen de stenen daar indertijd wel te liggen. Volgens Van Dorsten had de Joodse familie tot 1942 op nummer 26 gewoond, twee huizen verderop. Dat heeft zijn moeder hem na de oorlogsjaren immers altijd verteld. Toch bleef Van Dorsten een roepende in de woestijn.

Nieuw onderzoek

Nadat Van Dorsten vorige maand nogmaals bij Herdenking Joods Leven Zwartewaterland aan de bel trok, ging het balletje eindelijk rollen. “Toen zijn we alsnog een nieuw onderzoek gestart om voorgoed duidelijkheid te creëren,” zegt Barend Vinke van de stichting tegen RTV Oost. Amateurhistoricus Albert Greveling en archivaris Thijs Oosterhof werden samen aan het werk gezet om voor eens en altijd duidelijk te krijgen waar de familie woonde én of de struikelstenen voor de juiste woning zouden liggen.

Ontnummeringslijst

De twee ontdekten een omnummeringslijst uit 1950 van de toenmalige gemeente Zwartsluis. “Tot die tijd woonde je in een wijk met een daarbij behorend huisnummer. Bijvoorbeeld wijk twee nummer 153. Begin jaren vijftig werd de huisnummering herzien en kwamen de straatnamen officieel in beeld,” vertelt Oosterhof. Het huis dat eerst werd aangeduid als ‘Wijk twee nummer 175’ stond na de herziening in 1950 in de boeken als ‘Klein Lageland 26’. Waarschijnlijk was die lijst in 2014 niet in handen van de gemeente en is er toen een fout gemaakt bij het omrekenen.

Fout rechtgezet

De familie Aronius kreeg vier stolpersteine, maar dan wel op de verkeerde plek en dat negen jaar lang. De bewering van Folly van Dorsten bleek juist en algauw werd tot actie overgegaan. Samen met de twee onderzoekers mocht hij de steentjes afgelopen maandag verplaatsen naar Klein Lageland 30. Op dit adres hebben Wolf, Carolina, Aron en Sara Aronius tot 1942 gewoond. Allen werden in hetzelfde jaar afgevoerd. Ze werden vermoord in Auschwitz en Malapane. De struikelstenen die aan hen herinneren liggen nu op de correcte plaats.

Lees ook:
Commotie in Edam over afdekken Stolpersteine
In Edam is heibel ontstaan over Stolpersteine die inwoners hadden afgedekt. De messing steentjes met daarop de namen van Joden die in de Sjoa zijn vermoord, liggen in de stoep voor hun voormalige woonhuizen. De huidige bewoners ervan zijn niet gediend van de kijkers die de stenen trekken.