Struikelstenen voor Vlissingen en Noord-Brabant in aantocht

Binnenkort worden er weer Stolpersteine gelegd. Dit keer zijn Vlissingen en de Brabantse dorpen Oisterwijk, Vlijmen, Nieuwkuijk en Eethen aan de beurt. In deze gemeenten worden struikelstenen gelegd op de plekken waar Joden hebben gewoond die in de Tweede Wereldoorlog zijn vermoord. De stenen worden gelegd door de Duitse kunstenaar Günter Demnig, die speciaal voor de ceremonie naar Zeeland en Noord-Brabant zal afreizen. Beide projecten worden gedaan door vrijwilligers. In Vlissingen is de Stichting Struikelstenen Zeeland aan zet en in Oisterwijk is het de Werkgroep Stolpersteinen Oisterwijk die het project gaande houdt. Over heel Nederland liggen stenen verspreid. Bekijk hier waar ze zijn.

Zeeland
In Vlissingen zijn in samenwerking met de gemeente dertig locaties gevonden waar struikelstenen kunnen worden gelegd. Die plekken liggen allemaal in de stad, terwijl het onderzoek zich op de hele gemeente richt, aldus burgemeester Bas van den Tillaar (CDA). Hij vindt het mooi dat er nu ook herdenkingstegels in zijn gemeente komen. De Stichting Struikelstenen Zeeland hoeft van de gemeente geen vergunningen aan te vragen voor het plaatsen van de stenen, meent Van den Tillaar. “Voor de plaatsing zoekt de stichting contact met omwonenden.” Het is nog niet duidelijk of de gemeente Vlissingen de stenen zal betalen. Tot nu toe heeft de Stichting 82 steentjes geplaatst in Middelburg, Zierikzee, Burgh, Hulst en Terneuzen.

Oisterwijk
In het Brabantse Oisterwijk komen ook stenen te liggen. Op 12 maart is het zover. Ze worden dan in de grond gelegd door Günter Demnig, de Duitse kunstenaar die in de jaren negentig begon met het leggen van deze herdenkingsstenen. “Het is een tastbare herinnering waarover je met je hoofd en je hart struikelt en waarvoor je moet bukken om ze te lezen,” aldus Demnig. Hij haalt ook een oud gezegde uit de Talmoed aan: “Een mens is pas vergeten als zijn naam is vergeten.” De Duitser zal in Oisterwijk de eerste elf stenen leggen. Dat gebeurt dan op vier verschillende plekken in het dorp. In september 2017 werden er 22 struikelstenen voor Oisterwijk besteld. De stenen zijn inmiddels in productie genomen.

Brabantse dorpen
Van Oisterwijk reist Demnig door naar de regio Waalwijk, waar hij steentjes in de grond zal slaan in Vlijmen, Nieuwkuijk en Eethen. Heemkundige Bert Meijs uit Nieuwkuijk is de initiator van het project. Hij verricht al langere tijd onderzoek naar de Joodse geschiedenis van de gemeente Heusden, waar zijn woonplaats in ligt. Heemkundekring Onsenoort neemt het organisatiegedeelte voor haar rekening. “Het is belangrijk om de Joodse historie van de gemeente Heusden van de Tweede Wereldoorlog levend te houden,” aldus Bart Beaard, bestuurslid van Heemkundekring Onsenoort, tegen het Brabants Dagblad,

Stolpersteine-golf
In Nederland is de laatste jaren een golf aan Stolpersteine ontstaan. Deze worden vrijwel overal gelegd. Sommige gemeentebesturen, zoals die van de gemeente Gouda, bekostigen alle Struikelstenen. Het gaat in dat geval om honderden steentjes. Andere gemeenten, zoals Maastricht en Amsterdam, faciliteren alleen maar en vinden dat de stichtingen die de stenen willen leggen dit zelf moeten bekostigen. Zodoende worden er in Maastricht geregeld benefiet-bijeenkomsten georganiseerd om geld op te halen voor de Stolpersteine. In de Limburgse hoofdstad liggen ook struikelstenen voor vermoorde Sinti. Ook de provincie Zeeland weigert om de stenen te betalen. Het is ‘niet de taak van het provinciebestuur’ om dit project te ondersteunen, aldus de Provinciale Staten van de kleine provincie in het zuidwesten.

Balkenende
In een aantal gevallen zijn het bobo’s en bestuurders die de Stolpersteine leggen of toezien op het werk van de Duitse kunstenaar Demnig. Dit deed ex-premier Jan Peter Balkenende (CDA) in Zeeland, waar dus een project loopt dat de gehele provincie omvat. Ook worden er af en toe Stolpersteine geroofd. Dit gebeurde onder andere in Friesland, Spijkenisse en Rotterdam. In de Maasstad werden de stenen snel weer opnieuw geplaatst. De organisatie hoopt dat ze voortaan wel in de grond blijven zitten. Vanwege de glimmende messing-kleur hebben de struikelstenen een steeds grotere aantrekkingskracht op koperdieven.