Toekomst en verleden – column Femmetje de Wind
We zijn met vakantie in Israël. Mijn man heeft familie hier. Het is nogal ver, het type familie waar geen naam voor is. Maar we vinden allemaal dat het beetje familie dat er nog is, gekoesterd moet worden. Zo was het niet altijd. Na de oorlog waren zij, die nog over waren van de familie Voet, verdeeld. Er zou niet genoeg ‘geholpen’ zijn, men groeide uit elkaar. Dat gebeurde in veel Joodse families. We hoorden zo af en toe flarden van deze historie maar we hebben elkaar twintig jaar geleden weer teruggevonden en proberen de draad weer op te pakken.
Achternicht Ronit en haar dochter Yarden stellen voor ons op te halen bij het hotel op zaterdagavond. Waar een bord humus en een glas wijn op een terras vroeger had volstaan, zijn er nu andere prioriteiten. Of we mee willen demonstreren?
Natuurlijk, is mijn eerste reactie. Maar dan volgt alras de twijfel. Heb ik niet altijd geleerd menigtes te mijden in Israël? Honderdduizenden mensen bij elkaar op een plein? Mijn plichtsbesef, de politieke urgentie en mijn nieuwsgierigheid winnen het al snel van mijn angst en op zaterdagavond 29 juli zitten we in de auto richting Azrieli Tower. Ronit heeft T-shirts, borden en vlaggen in de achterbak. “We gaan elke zaterdagavond,” zegt ze. “Dit is de dertigste demonstratie.”
Nu de gewraakte reasonableness law deze week met een meerderheid van stemmen door de Knesset geloodst is, vraag ik haar of het eigenlijk nog wel zin heeft. “Juist nu,” zegt ze. “Het hooggerechtshof moet de wet nog goedkeuren. En de president kan ook nog roet in het eten gooien. We blijven protesteren. Daarbij, het gaat over zoveel meer dan deze wet.”
De T-shirts zijn smoezelig, de vlaggen vertonen tekenen van intensief gebruik. We lopen van de parkeerplaats naar het plein. Iedereen draagt toeters en protestborden, maar de sfeer is uiterst gemoedelijk. Ik vraag Ronit waarop ze doelt als ze zegt dat het om zoveel meer gaat dan om deze wet. “Het gaat allemaal heel subtiel. Ze zijn nu bezig om de prijzen van het openbaar vervoer te verhogen voor de gewone burgers, zodat de religieuzen straks gratis met de bus kunnen.”
Ronit heeft een bord bij zich dat als een moe kind onder haar arm hangt. Op het bord staan de gezichten van de extreemrechtse coalitiegenoten van Bibi. Achterop lees ik ‘sjakran ben sjakran’, wat leugenaar en zoon van een leugenaar betekent. “Dat is wat Smotrich ooit over Netanyahu zei, op een gelekte tape, nog voordat ze samen gingen regeren.” De vraag wie in deze regering nog te vertrouwen is, wordt steeds ingewikkelder. In de kranten valt af en toe het woord burgeroorlog. Aan wiens kant staan de politie en het leger eigenlijk als het erop aankomt? “Ah, dat is interessant,” zegt Ronit. “Wat je ziet is dat alle reservisten en oudgedienden van de veiligheidsdiensten zich luid en duidelijk uitspreken tegen Netanyahu’s beleid, maar de mensen die afhankelijk van hem zijn, zoals de baas van het leger en de politie, steunen hem.”
“Er zijn wel lichtpuntjes,” vervolgt mijn familielid. “Het hoofd van de politie Tel Aviv wilde, ondanks de instructies, niet harder optreden tegen de demonstranten en heeft zijn ontslag genomen. Een teken van protest. Maar het tragische is: de dapperen worden langzaam vervangen door de Bibi-vazallen.”
Na de demonstratie in de auto terug praten we nog wat na. Ik realiseer me dat wat voor mij een exotisch uitje was, voor haar over de toekomst van haar land en haar gezin gaat. Het is meer dan urgent. Ik ben blij dat we mee zijn gegaan, niet alleen als signaal naar Bibi, maar ook als steun aan onze familie in hun strijd voor vrijheid en democratie. Misschien hebben we een stukje geheeld dat tachtig jaar geleden is gebroken. In het nu, ligt het verleden en de toekomst besloten.
Lees ook:
Literair experiment – column Femmetje de Wind
‘Het allerleukste aan schrijven is dat je tijdelijk in het leven van een ander mag stappen. Dit keer bijna letterlijk. In mijn nieuwe roman, Een familie en een Griekse god, ben ik Lauren, een vrouw die weinig op mij lijkt. Trouwens als ik schrijf mijn roman, dan doe ik de werkelijkheid tekort…’
Deze column is mede mogelijk gemaakt door Stichting Maror.
