Toon van Mierlo opvolger van Jacob Kohnstamm bij Restitutiecommissie

De Restitutiecommissie heeft een nieuwe voorzitter. Zijn naam is Toon van Mierlo en hij volgt Jacob Kohnstamm op, die afgelopen februari vertrok wegens ‘een interne aangelegenheid’. Ook commissielid en vicevoorzitter Els Swaab stapte op. Zij wordt nu vervangen door Corjo Jansen. De nieuwe voorzitter gaat op 15 augustus aan de slag en het nieuwe commissielid begint op 1 september aan zijn taak. Beiden zijn juristen en voldoen daarmee aan het profiel van kandidaten waarna gezicht werd. Staatssecretaris Senay Uslu (D66) can Cultuur heeft ertoe besloten. De Restitutiecommissie houdt zich bezig met claims van nabestaanden van slachtoffers van de Sjoa wiens kunst in de bange jaren ’40-’45 is geroofd.

Stoelendans

In het najaar van 2021 werd Kohnstamm benoemd als opvolger van de vertrokken voorzitter Alfred Hammerstein. Dat gebeurde na een roerige periode die de commissie doormaakte en waarnaar Kohnstamm onderzoek had gedaan. Uit zijn rapport kwam onder meer naar voren dat de commissie zijn beleid moest bijstellen. Bij teruggave-verzoeken mocht een belangenafweging voortaan geen rol meer spelen. Tevens was het oude teruggavebeleid te formalistisch en onvoldoende empathisch, aldus Kohnstamm. Al zijn adviezen werden overgenomen door het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen. In 2021 werd hijzelf benoemd tot voorzitter. Swaab werd als commissielid en vicevoorzitter geïnstalleerd.

Rasbestuurder

Na het vertrek van Kohnstamm werd die tijdelijk opgevolgd door Dirk Oostinga totdat er een nieuwe voorzitter zou zijn. In de media lieten hij en zijn voorganger doorschemeren dat er geen sprake was van een conflict en dat de claimanten zich geen zorgen hoeven te maken. opvolger Van Mierlo werkt in deeltijd als advocaat bij Habraken Rutten. Verder is hij deeltijdhoogleraar aan zowel de Rijksuniversiteit Groningen als de Erasmus Universiteit Rotterdam. Hij bekleedt tal van toezichts- en bestuursfuncties, zoals voorzitter geschillencommissie Zorgverzekeringswet en lid van de Arbitragecommissie KNVB, aldus het ministerie van OC&W in een persbericht.

Geen Joodse achtergrond

De nieuwe vicevoorzitter Jansen werkt als hoogleraar Rechtsgeschiedenis en Burgerlijk recht aan de Radboud Universiteit Nijmegen. ‘Hij heeft verschillende publicaties over Recht en de Tweede Wereldoorlog op zijn naam staan. Ook bekleedt hij verschillende bestuurs- en toezichtfuncties. Hij is onder meer bestuursvoorzitter van de Grotius Academie en van het Onderzoekscentrum Onderneming & Recht’, zo schrijft het ministerie. Beide nieuwe leden van de Restitutiecommissie hebben geen Joodse achtergrond. Voor beide functies werd gezocht naar een jurist.

Over de commissie

De Restitutiecommissie bestaat sinds 2001 en geeft de staatssecretaris van Cultuur advies over verzoeken tot restitutie van ‘cultuurgoederen die in de Tweede Wereldoorlog zijn geroofd of op een andere manier door toedoen van het naziregime onvrijwillig zijn verloren’. De commissie is ingesteld door het ministerie van OC&W, maar opereert zelfstandig en onafhankelijk. Ook wordt er kennis gedeeld over nazi-roofkunst. Tevens deelt de commissie haar expertise met betrokken partijen, samenwerkingspartners en overige geïnteresseerden. ‘Dit doet zij onder andere door het geven van lezingen, het organiseren van symposia en het publiceren van nieuwsbrieven en artikelen’.

Lees ook:
Maastrichts museum geeft geroofd schilderij terug aan erven
Museum aan het Vrijthof in Maastricht heeft jarenlang ongewild Joodse roofkunst in zijn bezit gehad. Het gaat om het doek ‘Landschap met een waterval’ van kunstenaar Jacques d’Artois. Het werk heeft er sinds 1958 gehangen. Na een onderzoek van drie jaar acht de Restitutiecommissie het ‘in hoge mate aannemelijk dat het schilderij oorspronkelijk behoorde tot Joseph Henri Gosschalk.