Triktrak spelen voor de vrede
Kortgeleden, op een zoele zomeravond, druppelden Arabieren en Joden een leprakolonie binnen in een schaduwrijke buurt van Jeruzalem, onder het stampende ritme van muziek van DJ Ramzy.
De Joden, moslims en christenen die de grote ruimte vulden, waren niet gekomen om genezing te zoeken voor een bijbelse ziekte. De leprakolonie functioneert al heel lang niet meer als zodanig en is tegenwoordig een gemeentelijk centrum voor kunst en ontwerp genaamd Beth Hansen.
Waar men wel voor kwam, was veel belangrijker: triktrak. De spelers kwamen uit zeer diverse achtergronden: een Joodse jongen met een Captain America kippa, een Arabische arbeider, een elegante blonde vrouw van in de zestig, een bebrilde Arabische jongen die niet ouder was dan tien jaar en een jesjiva-leraar uit een Jemenitische familie.
Terwijl de muziek uit de luidsprekers schalde, bogen de spelers zich over triktrak-borden. Hun gezichten verraadden diepe concentratie. “Dit is geen wedstrijd tussen vijanden. We willen gewoon spelen,” zei Matan Hayat (28), een onderwijzer aan een religieuze school in de Jeruzalemse buurt Katamon. “Er zijn hier linkse en rechtse mensen, orthodoxe Joden en Arabische moslims. We zijn allemaal vrienden van elkaar geworden.”
Het triktrak-toernooi, Jerusalem Double, is het geesteskind van Kulna Yerushalayim, een groep die Joden en Arabieren in Israël bij elkaar wil brengen in niet-politieke en niet-vijandige situaties. Zaki Djemal, een in Londen geboren Israëlische ondernemer, begon het project samen met een groep vrienden zeven jaar geleden met bijeenkomsten waar samen Arabische en Hebreeuwse liedjes werden gezongen. Tegenwoordig organiseert Kulna Yerushalayim — Arabisch voor ‘Wij zijn allemaal Jeruzalem’ – van alles en nog wat: van triktrak toernooien tot rondleidingen door West-Jeruzalem met een Arabisch sprekende gids, waarbij onder andere het Israël Museum en de Machanee Jehoeda markt worden bezocht door Arabische inwoners van Jeruzalem die een groot deel van de Joodse delen van de stad nog nooit hebben bezocht. Tot nu toe zijn er zo’n zesduizend mensen geweest bij de diverse evenementen.
Triktrak is een ideaal spel om Joden en Arabieren samen te brengen. Het spel heet zowel in het Arabisch als in het Hebreeuws ‘sjesj-besj’ en is al eeuwen niet weg te denken in de cultuur van het Midden-Oosten. Veel Israëli’s leren het spel kennen in militaire dienst.
De activiteiten van Kulna Yerushalayim’s zijn allemaal gratis toegankelijk. Tot nu toe zijn er zo’n dertig triktrak-toernooien geweest. Bij elk toernooi zijn er naast de wedstrijden ook muzikale optredens van Joodse en Arabische muzikanten. Er wordt, zo zeggen deelnemers, wel over politiek gepraat, maar men is het er over eens dat het voornamelijk om vriendschap gaat.
