Trouw en Kamp Vught maken podcast ‘Het Ultimatum’

Hoe lang houd je vast aan je idealen? Ten koste van wat? De nieuwe podcast Het Ultimatum, van Nationaal Monument Kamp Vught en dagblad Trouw, onderzoekt de affaire rond 23 verspreiders van verzetskrant Trouw die in de oorlog werden opgepakt. Daarna ontving de redactie een briefje dat een ultimatum stelde: stop met het verspreiden van de krant, anders zullen 23 medewerkers het met hun leven moeten bekopen.

De redactie van Trouw uit die tijd moest kiezen. Mag je mensen offeren voor de goede zaak? De podcast Het Ultimatum gaat over dit ultieme dilemma – een onmogelijke keuze. Dit ultimatum was een trauma voor de redactie, waar ook in de jaren na de oorlog nauwelijks over gesproken werd. In de zes afleveringen onderzoekt podcastmaker Robin de Wever de gebeurtenissen van toen, én de gevolgen ervan.

Verraad

De Wever: “Ik werp de vraag op waarom Trouw decennia met een boog om zijn eigen verleden is gelopen. Er is een hele groep mensen wier leven nu nog in het teken staat van wat er toen is gebeurd.” Tachtig jaar later wordt er ook nog steeds met vingers gewezen, zo ontdekte hij. En wordt er gerept van verraad. De zoektocht naar waarheid brengt hem en historica Rianne Oosterom onder meer naar het Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging, waar thans zoveel om te doen is.

Afrekeningen

Daar blijkt een dik dossier te liggen van een Trouw-verspreider die onderzocht is op collaboratie. Het Ultimatum is sinds 23 januari gratis te beluisteren in alle podcast-apps en via Trouw.nl/ultimatum. Nationaal Monument Kamp Vught verleende volledige medewerking aan het project. “Kamp Vught was in de Tweede Wereldoorlog dé plek waar de nazi’s afrekenden met het Nederlands verzet,” legt directeur Jeroen van den Eijnde uit.

Persvrijheid

“Verzetsmensen uit het hele land werden speciaal naar Vught gebracht om op de fusillade-plaats te worden doodgeschoten. De executie van de 23 verspreiders van Trouw, nu tachtig jaar geleden, was een van de meest dodelijke aanvallen op de vrije pers van de afgelopen honderd jaar in Nederland en is daarmee een onmisbaar hoofdstuk in de geschiedenis van deze plek.”

Actueel

Wendelmoet Boersema, co-hoofdredacteur van Trouw: “Het Ultimatum stelt vragen die ook nu nog heel actueel zijn. Wat zou jij doen in een oorlogssituatie? Wat betekent goed en fout en kan iemand beide tegelijk zijn? Had het anders kunnen lopen? Met deze podcast kijkt ook Trouw, tachtig jaar na de bevrijding, opnieuw met een kritische blik naar het verleden. Dat levert verrassende inzichten op.”