Uitkomst onderzoek Oss: veel meer huizen van Joden geroofd dan gedacht, geen excuses

Oss, wiki

In Oss is met ontluistering gereageerd op de uitkomst van een onderzoek naar het roven van Joodse huizen in de bange jaren ’40-’45. Daaruit blijkt dat het gaat om veel meer panden dan gedacht. In het Noord-Brabantse stadje werden 120 Joodse gezinnen van hun huizen en bezittingen beroofd, waarna ze werden afgevoerd en veelal werden vermoord. Na de publicatie van het onderzoeksrapport bleef vorige week een stilte achter. Nabestaande Paul Beek staat perplex en mist excuses. “Ik lees nergens dat iemand verantwoordelijkheid neemt.” De burgemeester reageerde op zijn pleidooi, maar bood geen excuses aan.

Onderzoek
Net als vele andere Nederlandse gemeenten was in Oss ongetwijfeld de schrik groot toen onderzoeksprogramma Pointer onthulde dat gemeenten mede verantwoordelijk zijn voor de roof van Joods vastgoed gedurende de Tweede Wereldoorlog. Met name middelgrote en grote gemeenten stelden onderzoeken in, waaruit sinds een paar maanden een ontluisterend beeld naar boven komt. In Oss was het echter niet Pointer dat de aanleiding gaf voor groot onderzoek naar afgenomen huizen en spullen van Joden.

De de Verkaufsbücher van de Duitse bezetter, waarin alle gegevens van verkochte panden werden bewaard, stonden twintig woningen uit Oss vermeld. Na het verstrijken van de bewaartermijn werden de stukken in 2019 openbaar en zodoende liet de gemeente onderzoek verrichten. Historicus en oud-ambtenaar Paul Spanjaard ging aan de slag en ontdekte dat het werkelijke aantal geroofde Joodse huizen veel hoger lag. De gemeente Oss speelde een zeer dienende rol en deed alles wat de Duitsers verlangden, zo ontdekte de onderzoeker.

“Het lijkt erop alsof de verkopen op een gegeven moment niet meer centraal geregistreerd werden, terwijl het roven toen nog gewoon verder ging,” zei Spanjaard volgens het Brabants Dagblad na het aanbieden van zijn rapport. “Dat blijkt wel als je de stukken uit het gemeentearchief naast die van het kadaster legt.” Vorige week vrijdag overhandigde hij het onderzoek aan burgemeester Wobine Buijs (VVD) en daarna werd er een nazaat van de Anne Frankboom geplant, thans nog een twijgje. Er is een connectie: de laatste groep Osse Joden die in 1944 werd gedeporteerd, zat in hetzelfde transport als Anne en Margot Frank.

Verontwaardigd
Nabestaande Paul Beek is niet te spreken over de reactie van de gemeente Oss en de samenleving in het stadje. Hij had op zijn minst excuses verwacht. Beek is een neef van Eva Hes-Beek, een weduwe die met haar zoon en nog een ander Joods gezin in Oss woonde. Tijdens de bezetting werd haar woning afgepakt en overgenomen door pillenfabrikant Organon. In het huis werden een paar werknemers ondergebracht. Hes-Beek werd gedeporteerd, maar keerde terug keerde omdat ze beheerder was van het Joodse badhuis. Een paar jaar na de bevrijding kreeg ze haar woning terug en trof Organon – thans MSD – een regeling.

Desalniettemin is neef Paul Beek niet te spreken over de huidige gang van zaken. “Oss kan wel zeggen dat ze alleen dienend en uitvoerend is geweest, maar het ging verder dan dat”, legt hij aan het Brabants Dagblad uit. “Het is de gemeente zelf geweest die met lijsten van Joodse inwoners kwam en aanbevelingen deed voor woningen bij de Duitsers. Ik vind het teleurstellend dat daar geen verantwoordelijkheid voor wordt genomen. Het rapport is feitelijk sterk, maar ik mis oprechte excuses voor wat er in naam van Oss is aangericht. Dat zou ook al die jaren later nog veel betekenen.”

De krant vroeg burgemeester Buijs om een reactie. Op schrift zegt de ze emoties te begrijpen. Ook heeft ze naar eigen zeggen geprobeerd haar verbijstering over de medewerking van de gemeente weer te geven. ‘Ik heb vanuit een diepe betrokkenheid bij deze afschuwelijke situatie in overleg met vertegenwoordigers van de Osse Joodse gemeenschap duiding gegeven aan de rol van de gemeente. Het spijt me te vernemen dat dat in de ogen van meneer Beek niet voldoende is’, schrijft Buijs. Excuses bleven uit. Oss zal de informatie uit het onderzoek verwerken in educatief materiaal voor op scholen. Daar is Beek blij mee.

Lees ook:
Groningen laat uitgebreid onderzoek doen naar roof Joden in oorlog

Het gaat om onder meer om woningen van gedeporteerde Joden die vervolgens bewoond werden door NSB’ers. Niet alleen het handelen van de gemeente wordt onder de loep genomen, maar ook zal naar de politie en lokale overheidsbedrijven worden gekeken. Allerlei misstanden zullen worden bekeken


Categorie:

Home » Nieuws » Uitkomst onderzoek Oss: veel meer huizen van Joden geroofd dan gedacht, geen excuses