Van Diggele schreef een boek – column Salomon Bouman
‘Jarenlang heb ik vanuit Israël ook over de ontwikkelingen in de Palestijnse samenleving gerapporteerd.
Ik herinner me heel levendig het moment waarop de PLO-leider Yasser Arafat in 1994 over de Allenby-brug kwam vanuit Jordanië naar de door Israël bezette Westelijke oever van de Jordaan. Ik was toen in Jericho bij een telg uit de belangrijke Hoesseini-clan. Ik herinner me hun afkeer van Arafat nog als de dag van gisteren. “Arafat is een vreemde voor ons. We willen hem niet hier. Zijn komst is een zwarte dag voor de Palestijnen,” waren de opmerkingen in de gastenkamer van het royale huis in Jericho, omzoomd door palmbomen.
Ik breng u deze bijzondere ervaring onder de aandacht omdat het de these bevestigt van een belangrijk boek van de historica en journaliste Els van Diggele. Dat boek gaat over diepe scheuringen in de Palestijnse samenleving. In het over enkele dagen te verschijnen boek van haar hand, We haten elkaar meer dan de Joden: Tweedracht in de Palestijnse maatschappij, komt zij tot conclusie dat Palestijnse verdeeldheid de stichting van een onafhankelijke Palestijnse staat blokkeert.
Ze schrijft dat familietwisten, corruptie, onoverbrugbare haat tussen Fatah en Hamas, moord en doodslag, de stichting van een Palestijnse staat in de weg staan. Ze onderbouwt die conclusie aan de hand van reeksen diepte-interviews met Palestijnen, zowel gezagsgetrouwe als opposanten van het Palestijnse bestuur in Ramallah. In Gaza spreekt ze met Palestijnen die Hamas verafschuwen.
Om inzicht te krijgen in de Palestijnse werkelijkheid vestigde Van Diggele zich in Ramallah van waaruit ze reisde naar steden op de Westelijke oever van de Jordaan en naar de strook van Gaza om Palestijnen te interviewen. Deze interviews tillen dit unieke boek uit boven bestaande lectuur over de Palestijnen in de Nederlandse taal.
Deze historica is geen vreemde in het Midden-Oosten. Ze publiceerde eerder met Jeruzalem als standplaats een boek over Israël onder de titel Een volk dat alleen woont, de strijd om de Joodse identiteit van Israël gevolgd door een boek over de Christenen in Israël dat Heilige ruzies: Christenen in Israël als titel meekreeg.
Er waren Palestijnen die haar wantrouwend tegemoet traden en haar als een Israëlische spionne zagen. In levensgevaar heeft ze niet verkeerd. Haar nieuwste boek over de Palestijnen geeft een totaal beeld van de ontwikkeling van de Palestijnse geschiedenis van voor de Eerste Wereldoorlog tot de dag van vandaag.
Yasser Arafat is niet haar held. Ze ziet de Palestijnse leider als een narcistische, corrupte, onbekwame machtswellusteling die de Palestijnse revolutie op een dwaalspoor heeft gebracht. Daarentegen is Salam Fayad, de afgezette premier onder president Mahmoed Abbas haar held. “De Messias die de Palestijnen niet kregen”, schreef ze. Fayad stond op ordelijk bestuur, democratie ging hem aan het hart en volgens Van Diggele was hij de aangewezen man om een Palestijnse staat van onderaf op te bouwen. Voor de Palestijnen was deze in de Verenigde Staten gepromoveerde Fayad met een hoge baan in het IMF die hij voor de Palestijnse zaak verliet een vreemde.
Ik verwacht dat haar boek in Nederland veel emoties zal losmaken. Ze doorbreekt de beeldvorming over de Palestijnse samenleving en drang naar onafhankelijkheid. Zo concludeert ze in mijn woorden dat de honderden miljoenen die vanuit de Europese kas maar ook vanuit Nederland in de broekzakken van zakkenvullers verdwijnen. Dat is een harde conclusie die zeker door NGO’s zal worden aangevochten.
Dat Els van Diggele tot de conclusie komt dat de stichting van een Palestijnse staat onhaalbaar is, een fatamorgana, is voor de Nederlandse voorvechters voor een Palestijnse staat moeilijk te verteren kost.
Opzettelijk heeft de schrijfster gekozen om slechts de Palestijnse samenleving te belichten. Israël blijft buiten schot. Dat is jammer omdat Israël ook een rol speelt in het saboteren van de Palestijnse onafhankelijkheidsdroom. Daar zullen de critici van dit bijzondere boek boven op springen om het gelijk van haar these onderuit te halen. Op 15 november presenteert Els van Diggele haar boek in de Bali in Amsteram. Het wordt een spannende avond.’
