Verbijstering over ‘stoppen dodenherdenking’ in concept-programma BIJ1 Amsterdam

Het concept-verkiezingsprogramma van BIJ1 in Amsterdam doet veel stof opwaaien: de partij van Sylvana Simons beoogt om de dodenherdenking op de Dam af te schaffen omdat die ‘in de basis racistisch’ en ‘onvolledig’ zou zijn. Volgens de schrijvers van het stuk is er tijdens de nationale herdenking ook te weinig aandacht voor verzetshelden uit de voormalige koloniën. Het Centraal Joods Overleg (CJO), Centrum Informatie en Documentatie Israël (CIDI) en antisemitisme0coördinator Eddo Verdoner vinden het voornemen en de argumentatie van BIJ1 de wereld op zijn kop. CJO-voorzitter Ronny Naftaniel noemt het mogelijke voornemen van BIJ1 ‘verbijsterend’.

De passage uit het concept-programma werd ontdekt door journalist en kleine partijendeskundige Chris Aalbers. Hij twitterde erover, waarna er een sneeuwbaleffect ontstond. Uit de concept-versie van het verkiezingsprogramma: ‘Daders worden [op 4 mei, red.] teveel gecentreerd en er wordt geen verantwoordelijkheid genomen voor Nederlands oorlogsgeweld en medeplichtigheid aan internationale terreur: Nog steeds worden Indonesische, Surinaamse, Koreaanse, Iraakse etc. slachtoffers van Nederlanders (of door Nederland ondersteund) oorlogsgeweld niet herdacht’. Ook zou er volgens BIJ1 te weinig aandacht zijn voor verzetshelden uit voormalige koloniën, zoals Anton de Kom en Djajeng Pratomo. ‘Zolang dit het geval blijft, biedt Amsterdam geen plek aan deze herdenking’.

Verontwaardigd
Het is nog onduidelijk de bovenstaande passage in de eindversie van het BIJ1-verkiezingsprogramma in Amsterdam komt. Dat maakt voor CJO-voorzitter Naftaniel niets uit. “Het is schandalig dat we het hier überhaupt over moeten hebben. Ik begrijp werkelijk niet wat ze hier nu mee bedoelen. De dodenherdenking racistisch? Deze beschuldiging is juist racistisch! Een regelrechte schoffering van de nabestaanden van de ruim honderdduizend vermoorde Joden in Nederland,” aldus een verbijsterde Naftaniel tegen het AD.

Ook het CIDI is not amused over de actie van BIJ1. Volgens onderzoeker Aron Vrieler is de partij aan het schoppen om te kunnen schoppen. BIJ 1 probeert er een wedstrijd van te maken, aldus Vrieler in de krant. “De nagedachtenis aan en respect voor de 102.000 Nederlanders die vermoord zijn in de oorlog omdat ze Joods waren, mag nooit en te nimmer in een frame van ‘competitie’ van slachtofferschap of leed worden geplaatst.” Het verbaast hem dat Joodse slachtoffers niet worden vermeld in het concept-programma. “Dit terwijl BIJ1 erop staat dat minderheden zélf definiëren wat groepshaat tegen hen inhoudt, behalve als het om Joden gaat. Die tellen blijkbaar niet mee. Dat is hypocriet en allesbehalve inclusief.”

Antisemitisme-coördinator Eddo Verdoner stelt vast dat de oorlog en de dodenherdenking worden gepolitiseerd. “Dat is gevaarlijk. We zien het de laatste tijd regelmatig gebeuren bij coronaprotesten, waar de behandeling van niet-gevaccineerden met de Jodenvervolging wordt vergeleken. Dat lijkt hier ook te gebeuren. Je mag de Tweede Wereldoorlog nooit als instrument gebruiken om sensatie en aandacht te schoppen, dat is in ieder opzicht verkeerd.” De herdenking moet met rust worden gelaten. “Dat geldt echt niet alleen voor BIJ1, dat geldt voor alle politieke partijen.” Verdoner benadrukt in het AD dat 4 mei een moreel ijkpunt is waar ons morele kompas aan vastzit. “De oorlog is de grootste ramp die ons is overkomen. Probeer daar altijd respectvol en discreet mee om te gaan. Wie dat niet doet, komt aan de basis van ons denken over goed en fout. Daar moeten we heel voorzichtig mee zijn.”

Reactie BIJ1
Jazie Veldhuyzen is de fractievoorzitter en beoogd lijsttrekker van BIJ in Amsterdam. Hij laat aan RTVNH weten dat hij de passage wat ‘scherp geformuleerd’ vindt. “Dit lijkt er voor sommige mensen misschien op dat wij de nationale herdenking niet in Amsterdam willen, maar dat is niet zo.” Volgens Veldhuyzen moet de ceremonie anders georganiseerd worden. “De herdenking moet inclusiever. Als er solidariteit is met alle slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, waarom gaat het op de Dam dan nooit over de vier miljoen Indonesische slachtoffers die om het leven kwamen door de Japanse bezetter?” De politicus toont enig begrip voor de reacties uit Joods Nederland. “Dat moment [de dodenherdenking, red.] zouden we nooit van mensen willen afpakken, daarover bestaat bij mij geen twijfel. Solidariteit met alle slachtoffers mag nooit ten koste gaan van andere slachtoffers.” 

Aan het AD laat de Federatie Indische Nederlanders weten de passage ‘bizar en respectloos’ te vinden. “De Nationale Dodenherdenking is een nationale herdenking en gaat primair om de Tweede Wereldoorlog, zowel in Europa als in Azië. Daarbij staan de Holocaust en de Joodse slachtoffers centraal. Het pleidooi van BIJ1 is schaamteloos, respectloos en dient te alle tijden scherp te worden veroordeeld,” zegt woordvoerder Michael Lentze. Het Nationaal Comité 4 en 5 mei wil niet reageren op concepten van verkiezingsprogramma’s, zo laat een woordvoerder aan de krant weten.

Lees ook:
‘Motie van DENK en BIJ1 tegen Israëlisch busbedrijf slaat de plank mis’
Een motie die DENK en BIJ1 vorige week in de Amsterdamse gemeenteraad indienden om het Israëlische busbedrijf EBS bij een nieuwe concessie te kunnen weren, slaat de plank volledig mis. Dat betoogt OV-expert Rikus Spithorst op de site VoorbeterOV.nl. Beide fracties stellen dat EBS in Israël de mensenrechten zou schenden door ook in de betwiste gebieden op de West Bank te rijden. Volgens Spithorst klopt daar niets van, omdat het concern en haar opdrachtgever, de Israëlische overheid, zich houden aan internationale afspraken...’