VRT: groepen op Telegram dwepen volop met Hitler en Holocaust-ontkenning

In openbare groepen op Telegram wordt openlijk gedweept met Jodenhaat, Adolf Hitler en het ontkennen van de Holocaust. Dat blijkt uit onderzoek van VRT Nieuws. Radicale groepen schieten er als paddenstoelen uit de grond en ze zijn zonder veel moeite te volgen, aldus de onderzoekers. Ook is er veel verontwaardiging over het schrappen van Frontnacht, een festival dat zou worden georganiseerd rond de IJzerwake en waarbij bleek dat de organisatoren extreem-rechts zijn. Op Telegram ontbreekt het aan goede controle, zo concluderen de onderzoekers.

Telegram, die chatservice die het Russische alternatief is op het Amerikaanse WhatsApp, wordt door steeds meer mensen gebruikt. Omdat berichten op Telegram minder goed vindbaar zijn op onder meer Google, zijn antisemieten er ook steeds meer actief. Dat trekt weer ander radicaal volk aan. Wie op zoek is naar antisemitische complottheorieën, verheerlijking van Adolf Hitler of ordinaire Jodenhaat kan goed op Telegram terecht. Onderzoekers van VRT Nieuws namen openbare Vlaamse Telegramgroepen onder de loep en vonden veel anti-Joodse content.

Sjoa bejubelen
“Telegram is met 550 miljoen gebruikers het 5e meest gebruikte berichtenplatform,” legt VRT-onderzoeker Olivier Cauberghs uit. “Het werkt niet met een tijdlijn zoals Twitter of Facebook maar kan, qua werking, vergeleken worden met WhatsApp. Je kan enerzijds directe berichten sturen naar één van je contacten. Anderzijds kan je ook lid worden van een kanaal. Dit kan gaan over allerhande onderwerpen van een BBQ met je vrienden tot een groep met duizenden onbekenden die de Holocaust ontkennen of bejubelen.”

Aan de vooravond van de IJzerwake in de West-Vlaamse stad Ieper – waarop rechts-nationalistische Vlaamse groeperingen samen komen – ontstond vorige maand ophef over het muziekfestival Frontnacht. Dat bleek een rechts-nationalistisch festijn te zijn dat jongeren moest trekken. De gemeente trok daarop de vergunning voor het festival in. Frontnacht werd geannuleerd. Dat kon echter niet verhinderen dat extreem-rechtse jongeren elkaar alsnog vinden op Telegram, waar ze hun afschuw over het annuleren van het festival uitspraken.

Gelijkgestemden
De link naar Telegram-chatgroepen wordt meestal onder gelijkgestemden verspreid en daarom is het voor antisemieten niet moeilijk om in zo’n groep te komen, vertelt Cauberghs op de VRT-site. “Je moet dus via een link in de groep komen en treedt dan eigenlijk toe tot een echokamer, een online plek waar je omringd wordt door mensen met dezelfde visie met als gevolg dat bijna niemand elkaar tot de orde roept. Daardoor zullen er ook, vergeleken met Facebook of Twitter, weinig groepen of berichten gerapporteerd en verwijderd worden omdat je op die andere platformen sneller ‘ongewild’ met dit soort content in contact kan komen.”

De laatste tijd zien de Vlaamse onderzoeksjournalisten ook dat de berichten uit de antisemitische kanalen gedeeld worden in minder extreme groepen. “We spreken dan over kanalen die ‘kritisch zijn voor de overheid’ en die berichten delen over hoe het huidige beleid eigenlijk fascistisch zou zijn. En dat de huidige crisis(sen) de schuld zijn van de Joden. En ook daar zie je berichten die de Holocaust ontkennen of net bejubelen,” aldus Caubergh.

Bamboestengels
Criminoloog en directeur Christophe Busch van het Hannah Arendt Instituut vergelijkt de situatie op Telegram met ‘bamboestengels’. “We hebben vaak de neiging om te reageren op wat er boven de waterlijn uitsteekt, zoals een event of een festival als Frontnacht. Maar wat er onder de waterlijn krioelt, zien we niet. En daar is natuurlijk een groot netwerk aan het ontstaan waar radicale ideeën razendsnel worden verspreid.” Het trekt jongeren aan die niet altijd met politiek bezig zijn, wel bevattelijk zijn voor foto’s, video’s en documentaires. Vaak gebeurt dit in combinatie met een zekere ‘camaraderie’ en ‘de nood die we allemaal hebben om bij een groep te horen’, aldus Busch. “En dat maakt het gevaarlijk. We zien opnieuw een ‘mainstreaming’ zoals in de jaren negentig.”

VN-onderzoek
Busch pleit voor meer controle op Telegram. De vraag is of hij een roepende is in de woestijn, want vooralsnog trekt het kanaal zich weinig van dergelijke ophef aan. De VN analyseerde onlangs vierduizend berichten over de Sjoa op Facebook, Instagram, Telegram, TikTok en Twitter. De onderzoekers ontdekten dat bijna de helft van berichten over de Holocaust op Telegram die gebeurtenis ontkent of de feiten verdraait. In het Duitse taalgebied gaat het om ruim tachtig procent van de berichten. In het Frans en Engels ligt het op ongeveer de helft.

Lees ook:
Vergunning voor extreem-rechts festival Frontnacht ingetrokken
Na veel ophef is de vergunning voor het festival Frontnacht ingetrokken. Het muziekfestival stond gepland voor de IJzerwake, een jaarlijkse rechts-nationalistische manifestatie in de West-Vlaamse gemeente Ieper. De gemeente had een vergunning verstrekt zonder de organisatoren en hun opzet na te gaan.