Waarom Harris een staakt-het-vuren goed kan gebruiken

De oorlog in Gaza is voor Kamala Harris de grootste achilleshiel in jaar race naar het presidentschap. Dat blijkt uit de anti-Israël-demonstraties voor de deur van de Democratische conventie in Chicago, maar ook uit onderzoeken onder kiezers met een Arabische achtergrond. Zij kunnen voor Harris het verschil maken in de cruciale Swing States. Om hen binnen te halen moet Harris met plannen tegen Israël komen, maar daarmee jaagt ze veel Joodse kiezers in de gordijnen – een analyse.

‘Genocide Joe’ en ‘Killer Kamala’ klinkt buiten het congrescentrum van Chicago. Daar staan al een paar dagen anti-Israëldemonstranten die hun mening niet onder stoelen of banken steken. Ze proberen zo de Democratische Partij te beïnvloeden, die binnen haar conventie houdt. Vier dagen lang worden speeches gehouden en wordt presidentskandidaat Kamala Harris bewierookt totdat zij officieel de genomineerde namens haar partij is. Het evenement wordt integraal op Amerikaanse tv-zenders uitgezonden.

Momentum

Sinds president Joe Biden verkondigde zich toch niet verkiesbaar te stellen voor een tweede termijn en Harris op het schild werd gehesen als kandidaat, hebben ze het momentum mee in de media en peilingen. De komst van Harris zorgt voor records aan donaties op het gebied van fondsenwerving, maar zorgt ook voor inhoudelijke verschillen. Een ervan is een meer kritische houding tegenover Israël, die Harris eerder al liet zien toen ze premier Benjamin Netanyahu ontmoette – hoewel ze daar ook een balanceer-act liet zien.

‘Te soft’

Haar kritische Israël-houding komt niet geheel uit de lucht vallen. Uit onderzoeken blijkt dat veel stemmers met een Arabische achtergrond hun keuze voor Harris laten afhangen van haar Israël-standpunten. Als ze in hun ogen te soft is tegen Israël, dan krijgt ze hun stem waarschijnlijk niet. In cruciale Swing States [staten waar het nog onbeslist is wie er gaat winnen, red.] zoals Michigan vormen Arabische Amerikanen een kleine maar belangrijke groep die het verschil kan maken in de einduitslag op 5 november.

Eisen tegen Israël

Landelijk en in Swing States ligt Harris momenteel één tot twee procentpunten voor op Donald Trump, de Republikeinse kandidaat, maar dat kan nog veranderen. Zo eisen de ‘niet-toegewijde kiezers’ in Michigan een staakt-het-vuren in Gaza en een wapenembargo tegen Israël alvorens ze hun stem aan haar willen geven. Instemmen met die eis zou de Democraten in conflict kunnen brengen met Joodse Amerikaanse organisaties en hun achterban, die traditioneel achter Israël staan. Ook zou het Biden niet helpen in zijn missie voor een deal tussen Israël en Hamas.

Afzetten

Afstand nemen van Israël is vooralsnog het enige wat Harris kan doen om zich sterk af te zetten tegen Biden, die Israël vanaf 7 oktober – de dag waarop meer dan 1.200 onschuldigen in Israël werden vermoord door Hamas – het land sterk heeft gesteund. Op donderdagavond houdt Harris haar acceptatie-toespraak. Als ze dan met verregaande plannen tegen Israël komt, zou dat dan genoeg zijn om de Arabische stemmers in staten als Michigan en Pennsylvania gunstig te stemmen?

Risico’s

Een dergelijke koers brengt voor Harris ook electorale gevaren met zich mee. Uit peilingen blijkt al dat veel Joodse kiezers zich meer op hun gemak voelen bij Donald Trump, die Israël en de Joden door dik en dun steunt. Hoewel de Democraten hun best doen om Joodse stemmers te behouden en binnen te halen – vorige week werd nog een Zoom-event georganiseerd met Joodse prominenten zoals Barbra Streisand – is dat nog geen zekerheid. In een Swing State als Pennsylvania wonen wat meer kiezers met een Joodse achtergrond en ook daar kan hun stem een verschil maken.

Kat uit de boom

Hoe de balanceer-act van Harris er verder uit komt te te zien, zal mogelijk donderdagnacht duidelijk worden, wanneer ze in Chicago haar acceptatiespeech houdt. Komen er dan Palestijnse vlaggen tevoorschijn – zoals een paar jaar geleden bij Labour in Engeland – of presenteert zij anti-Israël-standpunten? En is dat genoeg? Harris kan donderdag ook niks over het thema zeggen en in de komende weken de kat uit de boom kijken. In dat geval is ze deels afhankelijk van de uitkomst van de onderhandelingen tussen Israël en Hamas die momenteel onder leiding van minister Anthony Binken van Buitenlandse Zaken plaatsvinden.

Trump

Als Harris geen duidelijkheid op het dossier Israël biedt, dan is de kans groot dat Donald Trump haar daartoe zal dwingen. Dat kan tijdens het tv-debat dat op dinsdag 10 september gepland staat. Trump en zijn mensen stelden drie tv-debatten voor – zoals de traditie het wil – naar Harris’ campagneteam stemde slechts met één debat in. Volgens critici zou zij zoveel mogelijk uit de wind gehouden worden om geen fouten te maken. Harris staat erom bekend minder goed voor de dag te komen op spontane momenten, zoals in debatten of interviews. Sowieso wordt verwacht dat Trump haar zal wegzetten op het dossier Israël. Dat deed hij vorige week al in een rede over antisemitisme.

Staakt-het-vuren welkom

Mochten de onderhandelingen tussen Israël en Hamas, die momenteel in Caïro in een cruciale fase zouden zijn beland, uitmonden in een staakt-het-vuren in Gaza, dan zou Harris opgelucht adem kunnen halen. In dat geval luwt het onderwerp in de media en kan Harris zich meer profileren op andere thema’s. De kans van slagen op een deal is echter niet groot: tot nu toe wees Hamas die van de hand. Tegelijkertijd is het de vraag of een staakt-het-vuren en een vredesdeal voor Harris genoeg zullen zijn om kritische Arabische kiezers in Swing States te lokken. Zij kunnen daar het verschil maken. In die zin is Israël de grootste achilleshiel voor Harris.

Over Swing States

De Amerikaanse president wordt getrapt gekozen door een kiescollege. Daarin hebben zogeheten kiesmannen zitting die uit de staten komen. Staten met veel inwoners hebben een groot aantal kiesmannen en ‘kleine’ staten hebben er weinig. Op 5 november gaan de Amerikanen naar de stembus. Wie in een staat de meeste stemmen behaalt, ‘wint’ de staat en krijgt dus ook het aantal kiesmannen van die staat. In een aantal staten is onduidelijk wie die zal binnenhalen. Dit zijn Swing States. De laatste twee presidentsverkiezingen zijn in deze staten beslist, vaak met enkele tienduizenden stemmen verschil. Het gaat dit jaar om Michigan, Pennsylvania, Wisconsin, Georgia. Arizona, Nevada en North Carolina.