Zeg mij met wie u zaken doet – column Awraham Meijers
In een column kijkt Awraham Meijers de huidige politieke en maatschappelijke crisis in Israël en de flit van de huidige regering met Poetins Rusland. Hij werpt daarvoor een blik in het Duitse filmverleden van voor de Tweede Wereldoorlog. Om een oude spreuk te parafraseren: ‘Zeg mij met wie u zaken doet en ik zal zeggen wie u bent’.
Het Israëlische dagblad Jerusalem Post kopte onlangs: ‘Zijn ze hun verstand verloren?’
Dat ‘ze’ in bovenstaande alinea betreft de Israëlische regering waarbij sinds haar aantreden zich de vraag – niet enkel in Israël, maar ook wereldwijd – opdringt of de verstandelijke vermogens van de coalitiepartners behoorlijk in de war moeten zijn en waarom zelfs een greintje (politieke) moraal ontbreekt. Je hoeft geen politicoloog te zijn om je zorgen te maken over de toekomst van de democratische waarden van dit land.
Dat al maandenlang tienduizenden bezorgde staatsburgers de straat op gaan om te demonstreren tegen het wanbeleid (non-beleid) van de regering is een glashelder teken aan de wand. Want de betogers zijn terecht bezorgd over het krankzinnige besluit met betrekking tot de zogenaamde justitiële hervormingsplannen, waarbij de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht op de schop dreigt te gaan. Als dit zou lukken dan is Israël op weg naar een theocratie, wat niets minder betekend dan dat het afglijdt naar een mistroostig Midden-Oosten-landje waar religieuze mores de onderdrukker is.
De Israëlische beleidsmakers gaan echter onverstoord door het land bewust naar de afgrond te duwen. Dit wanbeleid beperkt zich niet enkel tot de binnenlandse politiek, maar ook op internationaal niveau worden onverantwoordelijke strapatsen uitgehaald. Neem bijvoorbeeld de relatie tussen Israël en de fameuze boevenstaat Rusland. Waar nagenoeg de hele beschaafde wereld de opgelegde sancties tegen het land van opperboef Vladimir Poetin handhaven, gaat Israël zijn eigen weg. In dat kader ondertekende Alexander Ben Zvi, de Israëlische ambassadeur in Rusland, een overeenkomst met de Russische Minister van Cultuur, Olga Lyubimova, om de samenwerking tussen Israëlische en Russische filmmakers te vereenvoudigen.
Deze afspraak werd bereikt na bijna vijftien jaar onderhandelen. Het was Israël dat in 2009 het initiatief hiervoor nam. ‘Nu kunnen collega’s uit Rusland en Israël ervaringen uitwisselen, samen films maken en met filmarchieven werken. We kijken er naar uit om Israëlische filmmakers te zien in competitieprogramma’s van onze internationale filmfestivals en in openbare discussies. We bereiden ons voor om distributiemogelijkheden van Russisch-Israëlische films uit te breiden’, aldus de jubelende toelichting van minister Olga Lyubimova, uit het door de Europese Unie en de Verenigde Staten gesanctioneerde Rusland.
Een blik in het filmverleden, de tijd dat nazi-Duitsland aan Joden een (cultureel) Berufsverbot oplegde: De door de Deense filmmaker Urban Gad opgerichte filmstudio’s in Babelsberg (Potsdam) waren op dat moment het Hollywood van Europa. Er werkten veel Joden. Daarom deden de nazi’s invallen en moesten Joden ogenblikkelijk het studioterrein verlaten. Ook de bekende film- en theaterregisseur Kurt Gerron, die in opdracht bezig was voor de UFA een film op te nemen, is ter plekke ontslagen. Hij ontvluchtte het land en kwam uiteindelijk in Amsterdam terecht, waar hij als acteur enige bekendheid kreeg.
Na het verwijderen van Joden uit Babelsberg zijn volgens de nazi’s beslist geen propagandafilms opgenomen. Welnee, het staatsbedrijf UFA maakte absoluut geen propagandafilms. Het overgrote deel van films die tussen 1933 en 1945 gemaakt werden, waren oergezellige Unterhaltungsfilme, oftewel amusementsfilms ter ontspanning. Dus gewoon fun voor het hele gezin, zoals ‘Jud Süss’ waar het antisemitische van het doek afspatte. In totaal werden zo’n duizend (!) Unterhaltungsfilme vertoond.
Het is logisch dat na de Tweede Wereldoorlog vanuit Joodse kringen fel tekeer is gegaan tegen regisseurs, acteurs, componisten en filmproducenten die hebben meegewerkt om via ‘gezellige familiefilms’ de Joden als zondebok neer te zetten. Veel van die lui werden geboycot, zoals bijvoorbeeld de cinematografische grootheid Leni Riefenstahl.
Nu is het ausgerechnet Israël dat tegen alle ethische normen in de culturele banden aanhaalt met een despotisch land dat een buurland is binnengevallen en steden en burgerdoelen rücksichtslos naar de gallemiezen bombardeert. Een repressief land waar persvrijheid een vies woord is, en een overheid die kinderen ontvoert om ze een ‘gedegen heropvoeding’ te geven. En we herinneren ons de Minister van Buitenlandse zaken, Sergej Lavrov, die zich vorig jaar zeer antisemitisch heeft uitgelaten. En dat land, waar gezellige Unterhaltungsfilme worden vertoond,maar desalniettemin door veel landen is uitgekotst, vindt godzijdank een culturele partner in crime; Israël.
Om een oude spreuk te parafraseren: ‘Zeg mij met wie u zaken doet en ik zal zeggen wie u bent’.
Deze column is mede mogelijk gemaakt door Stichting Maror.
