Joods publiek ziet ‘onze Golda’ schitteren op het witte doek

Met chips, popcorn, cola, bier en veel nesjomme zaten ruim zevenhonderd Joodse toeschouwers woensdagavond in Tuschinski klaar voor de ‘Joodse voorpremiere’ van de film Golda. De speelfilm, waarin actrice Hellen Mirren schittert als de voormalige Israëlische premier Golda Meir, ontroerde en enthousiasmeerde velen. De organisatie – Maccabi NL, Israëlactie (voorheen CIA) en het CIDI – spreekt van een groot succes dat ‘voor herhaling vatbaar is’.

Het is een gezellige drukte, zo op de vroege woensdagavond in de Amsterdamse Reguliersbreestraat. Voor deze speciale filmavond staat het rijen dik, wat voor enige chaos bij de ingang van het beroemde filmtheater van wijlen cineast Abraham Tuschinski zorgt. Binnen is het al ‘volle bak’ in de foyer, waar iedereen zijn natjes en droogjes bestelt. Verderop in de grote zaal is het even dringen: vooraan zitten? Of toch liever achterin? De organisatie heeft zakjes chips en flesjes water op alle stoelen neergelegd.

Onder de choepa

Vooraan zit Evelyn Hompes uit Den Haag. Voor haar heeft deze film een speciale betekenis. “Ik weet dat deze film over Golda zich tijdens de Jom Kipoer-oorlog afspeelt. Mijn man en ik zijn toen getrouwd,” vertelt ze. Op 14 oktober 1973 gingen zij en haar echtgenoot onder de choepa in de Haagse synagoge aan de Prinsessengracht. “Dat is bijna vijftig jaar geleden geleden, maar ik herinner me alles nog goed.” Voor haar zal de film dus een-en-al herkenning kunnen zijn.

De Jom Kipoeroorlog

Naast haar zit Frank Cohn, ook uit Den Haag. “We hadden eerst gedacht dat deze film over het leven van Golda zou gaan. Er is dus focus op de Jom Kipoer-oorlog.” In 1973 vielen Egypte en Syrië de staat Israël aan op Jom Kipoer – Grote Verzoendag. Op deze Joodse feestdag lag het land stil en daarom gingen de Arabieren tot een verrassingsaanval over. Premier Meir, haar regering en de militaire top waren overvallen, maar gaven niet op. Uiteindelijk drong Israël de aanvallende legers terug en eindigde de oorlog in een staakt-het-vuren dat de opmaat zou worden voor het vredesakkoord met Egypte van 1978.

Golda als voorbeeld

Voorafgaand van de film heten Laura Renberg-Dunkelgrün (Maccabi NL), Sarah de Jong (Israëlactie) en Naomi Mestrum (CIDI) iedereen welkom. Eregast is ambassadeur Modi Ephraim van Israël in Nederland. Met hen wenst hij iedereen Sjana Tova. “Het deed me deugd dat de vertoning van vanavond uitverkocht raakte, want dat laat zien dat er veel interesse is in het verhaal van Golda en de geschiedenis van Israël.” Haar inzet voor sociale rechtvaardigheid en vrede zijn een inspiratiebron, aldus Ephraim, die haar ‘een krachtig voorbeeld van vrouwen in leiderschapsrollen’ noemt.

Kettingrookster

Vervolgens is het dan eindelijk tijd voor de film, waarin Hellen Mirren in de huid van Golda Meir kruipt. Te zien is hoe de politica overvallen wordt door de dreiging van de twee buurlanden en de uiteindelijke aanval. De kettingrookster, die al worstelt met haar gezondheid, beleeft een stressvolle tijd in de Jom Kipoeroorlog. Ook is te zien hoe ze de leiding neemt en schakelt met onder andere Moshe Dayan en Ariel Sharon, de militaire kopstukken van toen. Niet alleen de drie weken durende oorlog, maar ook de periode daarna en haar levenseinde komen aan bod.

‘Indrukwekkend’

Na afloop klinkt er applaus uit de zaal. Evelyn Hompes moet even stoom afblazen. “Het geeft wel emotie. Ik zat vijftig jaar geleden natuurlijk middenin mijn huwelijkstijd. Rond 14 oktober, de dag waarop ik ben getrouwd, vond de kentering in de oorlog plaats.” Frank Cohn, die naast haar zit, vond de film ‘indringend’. “Je wist toen dat het eerst niet goed ging en dat Israël daarna terugduwde, maar hoe precair het eigenlijk was, dat wordt in deze film wel duidelijk.” Beiden herkenden Golda compleets. “Dat was fantastisch gedaan, ook hoe ze eruit ziet in de film. Hoe slecht het nu gaat in Israël, dat heeft Golda nooit gewild,” zegt Evelyn, die zich zorgen maakt over Israël.

Jong en oud samen

De zaal is inmiddels al leeggelopen. In de foyer van Tuschinski wordt nagepraat en geborreld. Vrijwel iedereen is het erover eens: dit is een indrukwekkende en monumentale film. Voorzitter David Beesemer van Maccabi NL: “Die film heeft mij wel geraakt. De klap van de oorlog op Golda en de impact die het op haar gehad heeft. En hoe ze Dayan hebben neergezet, zo kende ik hem niet. De film was ook leerzaam.” Directeur Sarah de Jong van de Israëlactie: “Ik wist niet dat ik zo ontroerd zou zijn van deze film. Hoe de actrice Golda heeft neergezet, dat is indrukwekkend. Het is ook prachtig om te zien hoe jong en oud uit de gemeenschap vanavond samengekomen is.”

‘Voor herhaling vatbaar’

Voor Beesemer, alias ‘Mister Maccabi Nederland’, is de avond zeer geslaagd. “Ik denk dat dit een schoolvoorbeeld is van hoe Joodse organisaties kunnen samenwerken en met elkaar tot resultaten kunnen komen. We hebben 750 tickets in een week verkocht en ook een wachtlijst gehad. De samenwerking verliep ook vlekkeloos. Dit is dus zeker voor herhaling vatbaar.” Het CIDI en de Israëlactie sluiten zich daar bij aan. Langzaam verplaatst iedereen zich naar een bar verderop, waar nog lang wordt nagepraat onder het genot van een glaasje koosjere wijn.