Zeldzame Ziekte Fonds ‘haalt het Jiddisj erbij’ in boodschap over ziekte-vloeken

Het Zeldzame Ziekten Fonds (ZZF) heeft een bijzondere boodschap de wereld in doen gaan. Volgens het fonds is het onder meer dankzij het Jiddisj dat er scheldwoorden zijn van ziekten zoals ‘pleuris’, ‘tyfus’ en ‘tering’. In een speciale tweet met reclamespot legt het ZZF een verband met deze Joodse taal. ‘Op het Jiddisch na, is NL de enige taal waarin gevloekt wordt met ernstige ziektes. Iedereen kent ziektes zoals tyfus,tering,pleuris. Op deze zeldzame dag introduceren wij nieuwe scheldwoorden. Missie: deze ziekten de aandacht geven die ze verdienen!!’ twittert het Fonds.

Taaislijmziekte
Onderaan de tweet legt een meisje in een zwart-wit-filmpje uit ‘hoe het in elkaar zit’. ‘Bedankt Nederland. Bedankt om zoveel te vloeken met zieken, want door dat gevloek zijn alle Nederlanders bekend met tyfus! Tering! Klere! En pleuris!” zegt het kindje terwijl ze in de camera kijkt. Op de achtergrond klinkt pianomuziek. Hoe bekender de ziekte, hoe beter, aldus het Fonds. “Als je dan toch gaan vloeken met ziekten, vloek dan ook eens met mijn ziekte,” zegt het meisje, die zelf een taaislijm-ziekte zegt te hebben.

‘Zeldzaam slecht spotje’
De tweet valt niet in goede aarde bij communicatiespecialist David Serphos. Hij begrijpt niet waarom perse het Jiddisj erbij gehaald moet worden. ‘Mijn hemel, wat een zeldzaam slecht spotje. En waarom moeten we er het Jiddisch bij halen? Ik help graag om een succesvolle campgne op te zetten voor taaislijm patiënten. Die verdienen dat. Dit is een misser @ZeldzameZiekten’ twittert Serphos, die bijval krijgt van Lilian Schneider. ‘Wat een ongelooflijke misser, deze campagne. Wie heeft dit in vredesnaam verzonnen??’ schrijft ze. Sandra Wesselman twittert: ‘Kan me niet voorstellen dat er iemand enthousiast is over deze commercial behalve de makers zelf. Nog los van het feit dat ik me afvraag of iedereeen weet waar klere en pleuris is’.

Spot verwijderd
Inmiddels is de spot verwijderd en heeft het fonds een andere tweet met een verwijzing naar het Jiddisj gepubliceerd. Het filmpje is nog wel onder de tweet van Serphos te zien. Hoe dan ook zou er al schade kunnen zijn ontstaan tegenover de Joden. Volgens kenners kan de twitter-actie van ZZF juist vooroordelen en antisemitisme in de hand werken. Het kan antisemieten nieuwe munitie geven om het Jiddisj te beoordelen als een smerige of onbehoorlijke taal. Met het erbij halen van deze taal, die oorspronkelijk veelal door Joden uit Midden- en Oost-Europa wordt gesproken, zou het ZZF kunnen worden gezien als de zoveelste niet-Joodse organisatie die een uitglijer maakt over Joodse onderwerpen.

Jeugdjournaal-rel
Vorige maand maakte het Jeugdjournaal nog een dergelijke fout door de slachtoffers van Auschwitz ‘mensen’ te noemen. Uiteindelijk werd bij de redactie duidelijk dat deze term in deze context gevoelig lag bij Joodse twitteraars. Velen van hen gingen uit van kwade opzet van de redactie het kinderprogramma, die nadrukkelijk zei dat dit niet het geval was en dat het om een redactionele misser ging. Door de rel op Twitter heeft de redactie de bewuste video gerectificeerd.

Vooralsnog heeft het Zeldzame Ziekten Fonds niet gereageerd op het spotje en de kritiek daarop.