‘Bij Netanyahu zijn de remmen los en Gantz heeft nog geen rijbewijs’ – verkiezingscolumn Ya’akov Almor
Het is half tien ‘s avonds, op deze uitgaande sjabbat, zaterdag, 29 februari, 2020. Over een uur of dertig gaat we hier in Israël voor de derde keer dit kalenderjaar naar de stembus.
So what?
Gisteren was ik met een paar dorpsgenoten voor de opening van de tentoonstelling van Itzu Rimer, een kunstschilder uit Mitzpe Ramon, en Assi Meshulam een beeldend kunstenaar uit Emek Hever, in ‘Het Witte Huis’, een landelijk gelegen galerie, naast Kibboets Nir Oz, een kilometer ten noorden van de grens met de Gazastrook. Raketland. Prachtig weer. Met andere dorpsgenoten hielden we wat later een picknick in een zee aan rode anemonen tussen de bomen en in de velden van het Kissufiem-park, ook vlak tegen de Gazastrook. Idyllisch.
Onderweg, een reis van 120 kilometer, waren we geen enkele vorm van propaganda voor de aanstaande verkiezingen op komende maandag 2 maart tegengekomen. Geen billboards langs de weg. Geen spandoeken, posters, affiches, vlaggen, of wat dan ook. Niets. Noppes. Niks aan de hand.
Op de weg terug werd op Radio Beth (vergelijkbaar met Radio 1) aangekondigd dat alle drie de televisiezenders – tv-kanaal 11, de publieke omroep en tv-zenders 12 en 13, de commerciële zenders – de partijleiders van de grote partijen zullen interviewen op de uitgaande sjabbat. Het feest zou om half zeven, een kwartier na het uitgaan van de sjabbat, beginnen. Alle interviews waren al op vrijdag opgenomen.
Drie uur later kon ik mijzelf op deze avond een specialist verklaren in het ‘kanaalzappen’, na mijn pogingen om tegelijkertijd alle drie de uitzendingen op drie kanalen te volgen. Of ik – en u – er ook wijzer van worden is een andere kwestie.
Allereerst de saillante details. Onze dubbel demissionaire premier Netanyahu vond het niet nodig een interview aan kanaal 11, de publieke omroep te geven. Ongetwijfeld pay back voor de ongebreidelde berichtgeving over de premier’s opruiende uitspraken en voor de messcherpe analyses daarvan die dagelijks op kanaal 11 te horen en zien zijn. Op kanaal 12 en 13 werden de interviews met Netanyahu tegelijkertijd uitgezonden. Hij was voor het interview met kanaal 13 zelf naar de studio gekomen. Voor het gesprek met kanaal 12 zat hij ergens in een ruimte met een landkaart van Saoedie-Arabië en Jemen (!) achter zich. Later nog meer over Netanyahu.
Ik viel op kanaal 11 midden in het interview met Ayman Odeh, de charistmatische lijstrekker van de Joint List, een coalitie van drie Arabische partijen en een gemengde Joods-Arabische partij. Odeh had, zoals verwacht, weinig goeds over de premier en zijn partij te zeggen maar deed voornamelijk zijn beklag over de ongekende opruiende uitspraken tegen zijn partij en daarmee de Arabische bevolking. “Hij ruit op, hij liegt, hij delegitimiseert ons. Netanyahu is een gevaarlijk man.” Over Benny Gantz – de belangrijkste rivaal van Netanyahu – zei Odeh: “Gantz heeft een ruk naar rechts gemaakt door niet alleen een coalitie met ons uit te sluiten, maar ook een gedoogverdrag in het kader van een minderheidsregering! Ons doel is zestien zetels. Wij moeten zo sterk staan dat we niet genegeerd kunnen worden!”
Amir Peretz, de lijsttrekker van Emet (Waarheid), de enigszins onwaarschijnlijke linkse coalitie van de Arbeidspartij, Gesher (Brug) en Meretz, was ongeveer de enige politicus die er niet voor terugschrok om zijn partijprogramma duidelijk te presenteren en, wat door de commentatoren later ‘de natte droom van links’ werd genoemd, te speculeren over een regering van links-midden. Ofwel: een minderheidsregering van Blauw-Wit en Emet, met gedoogstemmen van Avigdor Lieberman’s partij Israël Ons Thuis en de Joint List. Zodra Netanyahu van het toneel verdwenen zou zijn, zou er dan in het jaar daarop ruimte komen voor een bredere coalitie, met diens Likud.
Lieberman kwam vervolgens nog een fijntjes uitleggen dat we nu voor de derde keer naar de stembus gaan, enkel en alleen vanwege ego’s en wel Netanyahu’s ego, en door zijn weigering het toneel te ruimen en om de rechtsgang op zijn beloop te laten. Lieberman wil een liberaal-zionistische regering zonder de haredim – de ultaorthodoxe partijen Shas en Agudat Israël. Zijn partij Israël Ons Thuis eist openbaar vervoer op de sjabbat, een opperrabbinaat waarmee te praten valt en betere, menselijkere procedures voor de gijoer (het ‘uitkomen’ tot het Jodendom), wat voor honderduizenden Israëli’s uit de voormalige Sovjetlanden nog steeds een schrijnend probleem blijft.
t
Lieberman bleef zijn mantra van de vorige verkiezingen herhalen en zei niet alleen met Gantz in zee te willen gaan. Hij uitte zijn bedenkingen over Gantz’ ervaring in de politiek: “Bij Netanyahu zijn de remmen los en Gantz heeft nog geen rijbewijs”
Het interview met Benny Gantz ging helaas voornamelijk over de uitspraken van een inmiddels ontslagen campagnemedewerker van zijn partij Blauw-Wit, die gezegd heeft dat Gantz incapabel zou zijn en wanneer het nodig zal zijn nooit Iran zou durven aanvallen. De oud-generaal keek de interviewer met zijn staalblauwe ogen recht aan en zei dat wanneer dat actueel zou worden, hij met zijn veertig jaar militaire loopbaan en ervaring meer dan capabel zou zijn om die beslissing te nemen.
En dan Netanyahu. Die had het bij de door de wol geverfde Rina Matzliach van kanaal 13 zowaar moeilijk en werd gedwongen om vragen echt te beantwoorden. Voor het eerst in lange tijd verschenen er in de premier’s pantser toch wel een paar flinke deuken. Nee, hij zou zich niet onttrekken aan de rechtsgang en niet proberen via ad-hoc-wetten zijn immuniteit van rechtsvervolging te ontlopen. Mijn mond viel open toen hij meerdere malen bij de opsomming van zijn successen zei dat Israël Syrische en Iraanse doelen in Syrië had aangevallen en dat zou blijven doen, hiermee ongetwijfeld de militaire censuur schendend. Enige ogenblikken eerder beriep hij zich namelijk bij een andere vraag juist op de regels van diezelfde censuur.
Zijn aanvallen op Gantz en zijn pogingen om hem in een kwaad daglicht te stellen betroffen vermeende ongeregeldheden in een bedrijf dat hij leidde na zijn afzwaaien als opperste generaal. Interviewer Matzliach moest er maar weinig van hebben en leidde hem telkens terug met nijpende vragen over zijn eigen problemen. Het interview was geen ‘walk in the park’ voor de premier.
Of de kijkers van al deze interviews wijzer geworden zijn? Ik betwijfel het. Intussen gaan wij maandag weer naar de stembus. De volgende uitspraak wordt – foutief – aan Albert Einstein toegeschreven: ‘Insanity is doing the same thing over and over again and expecting different results’. Ik vind deze – in het Duits – hier beter passen: Die Hoffnung stirbt am letzt.
Deze column is mede mogelijk gemaakt door Stichting Maror.
