Film Polanski over Dreyfusaffaire ondanks rellen bekroond met drie Césars

Ondanks rellen van feministische activisten is de film ‘J’accuse’ van de Joods-Poolse regisseur Roman Polanski bekroond drie Césars – ‘Franse Oscars’. De speelfilm, die gaat over de Dreyfussaffaire, kreeg viel in de prijzen in de categorieën Beste regisseur, Beste kostuums en Beste bewerkte scenario. Vooraf was er veel tumult rondom de film, omdat Polanski in de VS nog steeds wordt gezocht voor ontucht. Onder druk van feministen is de César-directie afgetreden en ook werden bioscopen in Frankrijk en België aangevallen. In Nederland zal de film vooralsnog één keer worden vertoond.

‘Publiek proces’
Het was een hete vrijdagavond in Parijs, waar feministische en #Metoo-activisten rellen veroorzaakten rond de Salle Pleyel. Daar vond de uitreikingsceremonie plaats. Polanski (87) was uit voorzorg weggebleven. Hij sprak van ‘een publiek proces’ tegen hemzelf en wilde geen risico’s lopen. Verder gaf hij aan dat de rellen en acties hem weinig doen, omdat hij door de jaren heen ‘een dikke huid heeft ontwikkeld’ waar het gaat om de beschuldigingen van ontucht. Niettemin was de regisseur blij met de drie awards, alhoewel hij zijn film wel twaalf keer genomineerd was. Het zal voorlopig niet duidelijk worden of de jury zich door de ontwikkelingen heeft laten beïnvloeden.

Actrices lopen weg
Tijdens de ceremonie, die op de Franse zender Canal+ live werd uitgezonden, trok actrice Adèle Haenel de aandacht naar zich toe door de zaal uit te stormen toen bekend werd dat Polanski in de prijzen was gevallen. Haenel was het aan haar stand verplicht omdat zij in Frankrijk een boegbeeld van de #MeToo-beweging is. Ze omschreef de winst van Polanski als ‘een schande’. “Het eren van Polanski is als spugen in het gezicht van alle slachtoffers,” aldus Haenel. Tegelijkertijd probeerden activisten tevergeefs het theater te bestormen op het moment dat bekend werd dat Polanski een prijs pakte. Ook andere actrices verlieten de zaal uit protest, waaronder de presentatrice.

Veel bezoekers
In de afgelopen maanden was er veel te doen om de film ‘J’accuse’. Zo werden cinema’s in Frankrijk en België door feministen aangevallen en besmeurd. Onder druk van de activisten trad 1,5 week geleden ook het voltallige bestuur van Académie des Arts et Techniques du Cinéma, de organisatie die jaarlijks de Césars organiseert en laat uitreiken. De jury bleef wel in tact. Ondanks alle tumult hebben inmiddels 1,4 miljoen Fransen de speelfilm over de Dreyfus-affaire gezien. Ook in België liep de film goed. Het lijkt er dus op dat se houding van de activisten tegen ‘J’accuse’ averechts werkt en juist meer mensen naar de zalen lokt.

Niet in de polder
In Nederland is de film nog niet in de bioscoopzalen vertoond. Distributeur Cinéart durfde het niet vanwege de commotie in Frankrijk en België aan om ‘J’accuse’ aan Nederlandse bioscopen te verkopen. Wel komt er een eenmalige vertoning met debat erbij, zodat de zaken in de context kunnen worden gezet. Nog steeds is niet duidelijk wanneer de film wordt gedraaid. “We hebben eerder films van Polanski vertoond, toen werden er geen vragen gesteld. Met de tijdsgeest van tegenwoordig is het volkomen logisch dat dat nu wél gebeurt. Er is veel tegen in te brengen, maar er zijn ook argumenten vóór. Wij komen er niet helemaal uit,” aldus een zegsman van Cinéart, die met ‘de tijdsgeest’ doelt op #MeToo.

Over de film
J’accuse betekent in het Frans ‘ik beschuldig’. De titel verwijst naar het pamflet van de negentiende-eeuwse Franse schrijver Émile Zola. Destijds sprak hij zich uit tegen de gerechtelijke veroordeling van de Frans-Joodse officier Albert Dreyfus, die onterecht van spionage voor het Duitse keizerrijk was beschuldigd. De open brief van Zola had indertijd grote invloed op de publieke discussie en de uiteindelijke rehabilitatie van Dreyfus, die ook vanwege zeer antisemitische sentimenten was beschuldigd. In de film brengt Polanski de affaire tot leven.