Diplomaten Nederland halen banden met Iran aan
Nederlandse diplomaten hebben deze week in Den Haag een consultaire vergadering gehad met collega’s uit Iran. Dergelijke vergaderingen vinden vaker plaats in de diplomatieke wereld, maar deze meeting was erg bijzonder vanwege de internationale positie van Iran. Mogelijk wordt vanuit Israël, Nederlands beste bondgenoot in het Midden-Oosten, met argusogen gekeken naar de Nederlandse poging om de banden met Teheran aan te halen. Het Iraanse regime bedreigt Israël al decennia en premier Benjamin Netanyahu vermoedt dat het land nog steeds bouwt aan kernwapens om zijn land van de kaart te vegen. Eerder reisde minister Sigrid Kaag (D66) van Ontwikkelingssamenwerking al naar Iran.
Tijdens de bijeenkomst in Den Haag stonden de Iraanse ambassadeur in Nederland, Alireza Jahangiri en nieuwe Nederlandse ambassadeur in Iran stil bij de groeiende consulaire samenwerking tussen de twee landen. Ze benadrukten ‘de noodzaak om overeenkomsten uit vorige consulaire vergaderingen te implementeren’ en om de samenwerking op te voeren, zodat de interactie tussen de volkeren van beide landen zich kan verdiepen. De diplomaten spraken af om de consulaire samenwerking (samenwerking op het gebied van immigratie en justitie) te vergroten, en om de visumregeling voor zakenmensen, investeerders en elites te vergemakkelijken. Verder gaan Nederland en Iran samen de illegale drugshandel bestrijden.
De twee partijen spraken tevens af om een volgende gespreksronde in Teheran te houden. Daar worden om de officiële documenten van de eerder gemaakte overeenkomsten dan afgerond. Afgelopen februari reisde de toenmalige minister Sigrid Kaag (D66) van Buitenlandse Zaken, thans alleen nog Ontwikkelingssamenwerking, naar Teheran voor gesprekken met hoge Iraanse functionarissen. Ze sprak toen over bilaterale, regionale en internationale kwesties en ontmoette de Iraanse minister Mohammad Javad Zarif van Buitenlandse Zaken. Kaag – met hoofddoek – benadrukte ze dat Nederland de nucleaire deal tussen Teheran en zes wereldmachten ondersteunt.
Later herhaalde Kaag haar woorden tijdens een EU-bijeenkomst met de Iraanse president Hassen Rohani. De 28 EU-landen riepen op tot voortzetting van de onderhandelingen met Iran. De Europeanen zeggen dat ze een goede band met het land willen hebben ‘voor kwesties van wederzijds belang’. Tegelijkertijd met de nucleaire deal is het land open gegaan voor Europese bedrijven en multinationals, die veel geld willen verdienen op de Iraanse markt. In 2015 werd door de internationale gemeenschap een akkoord gesloten met Iran. Het land zou zijn nucleaire programma laten controleren in ruil voor het opheffen van de internationale sancties. Ook Amerika tekende mee, het land dat voorheen de zwaarste sancties had opgelegd.
Nadat in 2017 de Amerikaanse president Donald Trump aan de macht kwam, is de samenwerking bergafwaarts gegaan. Hij gelooft niet in de woorden van het regime in Teheran en heeft zich dit voorjaar teruggetrokken uit het akkoord. Hij voerde nieuwe, hardere sancties in. Verder is er een nieuwe Amerikaanse regeling van kracht die boetes uitdeelt aan buitenlandse bedrijven die in Iran investeren. Mede daarom is de handel met Iran onder druk komen te staan. De Israëlische premier Netanyahu is blij met de Amerikaanse stappen. Hij ziet nog steeds een groot gevaar in het theocratische regime van Iran, dat als ideologie heeft dat Israël moet worden weggevaagd. Israël neemt mede daarom het zekere voor het onzekere: vorige week werd besloten om extra F-15-gevechtstoestellen te kopen. Deze vliegtuigen kunnen tot op wel 1600 kilometer ver, dus ook in Iran, actief zijn. De aankoop van JSF-toestellen is ‘on hold’ gezet. Eerder verklaarde Netanyahu al dat Israël het desnoods alleen tegen Iran zal opnemen.
