Anne Frank Fonds Bazel: ‘cold case-onderzoek grenst aan complottheorie’

Het cold case-onderzoek naar wie Anne Frank en haar mede-onderduikers heeft verraden grenst aan een complottheorie. Dat stelt het Anne Frank Fonds in Bazel. De organisatie reageert op de uitkomst van het cold caseproject en de commotie die daar afgelopen week voornamelijk in Nederland over ontstond. Het Fonds is teleurgesteld in het onderzoek, aldus voorzitter John D. Goldsmith in een interview met het Zwitserse dagblad Blick. “We wisten van het project. We hoopten op serieus en op feiten gebaseerd onderzoek. Maar de manier waarop ‘onderzoek’ werd uitgevoerd, viel ons tegen,” zegt Goldsmith. “De antisemieten verheugen zich.” Ook vertelt hij waarom het Fonds geen medewerking heeft verleend.

Schade herstellen
De voorzitter van het Anne Frank Fonds in Bazel – niet te verwarren met de Anne Frankstichting in Amsterdam – verbrak zondag het stilzwijgen. In een uitgebreid interview in de SonntagsBlick ging hij in op de gang van zaken. Zijn voornaamste punt: hoewel de uitkomst van het onderzoek in Nederland wordt betwist door historici en de Joodse gemeenschap is dit buiten Nederland niet zo, waardoor antisemieten zich roeren en het jaren zal kosten om de schade te herstellen. Immers, zo stelt ook Goldsmith, is niet bewezen dat de verrader van Anne Frank en de andere onderduikers van het Achterhuis een Joodse notaris was. Ook is de uitkomst voer voor complottheorieën, vindt hij.

Joods Nederland ‘vijandig‘
“De antisemieten verheugen zich,” zegt Goldsmith. “De Joodse gemeenschap, vooral in Nederland, is hevig vijandig op sociale media. Als het verhaal van dit verraad waar zou zijn, zou het prima zijn om het te melden en het bewijsmateriaal te classificeren. Dergelijk bewijs wordt echter eenvoudigweg niet geleverd. Gewoon een bewering verspreiden die dan een soort feit wordt in de publieke dynamiek, grenst aan een complottheorie. En complottheorieën blijven lang hangen, dat weten we.” De vermeende verrader, Arnold van den Bergh, kan zich niet verweren. Alleen in de rechtbank wordt iemand schuldig of onschuldig geacht, aldus Goldsmith, en ‘er is geen veroordeling zonder overtuigend bewijs’.

Geen medewerking
In het interview met de Zwitserse krant vertelt de voorzitter van het Anne Frank Fonds waarom zijn organisatie afzag van medewerking aan het cold case-project. “We wisten van het project. We hoopten op serieus en op feiten gebaseerd onderzoek. Maar de manier waarop ‘onderzoek’ werd uitgevoerd, viel ons tegen.” Het Fonds in Bazel heeft een basiscredo: er wordt geen geld verdiend op de ruggen van Holocaustslachtoffers, aldus Goldsmith. “De betrokken onderneming was altijd commercieel van aard. Dat baarde ons vanaf het begin zorgen. Sinds publicatie hebben Holocaust-ontkenners het dagboek van Anne Frank nep genoemd. Het wordt momenteel misbruikt als identificatiefiguur voor tegenstanders van vaccinatie.”

‘Onderzoekers’
Goldsmith wil de leden van het cold caseteam niet zomaar ‘onderzoekers’ noemen. “Ik zou echter voorzichtig zijn met de term onderzoekers. Achter de ‘Cold Case Anne Frank’ staat een bedrijf, geen universiteit. Toen dit bedrijf ons enkele jaren geleden benaderde, hebben we besloten niet mee te werken en ons archief niet ter beschikking te stellen. We hadden al vroeg het vermoeden dat een serieuze, open review om commerciële redenen waarschijnlijk niet mogelijk zou zijn. Natuurlijk hebben we het team uitgenodigd om vragen over documenten in te brengen. Zoiets is er nooit gekomen.”

Geen specialisten
Goldsmith geeft toe dat kwaliteit en commercie best samen kunnen gaan, maar stelt dat het cold caseteam omissies heeft begaan. In het project waren er ‘geen specialisten over de Tweede Wereldoorlog, geen specialisten op het gebied van verraad door de Joden in Nederland’. Goldsmith: “We werden ons al snel bewust van het gebrek aan deze expertise en dat wordt nu duidelijk. Experts verscheuren het boek sinds maandag en op bijna elke pagina staan ​​feitelijke onjuistheden.”

Dynamiek
Verder wijst Goldsmith op de dynamiek nadat het boek uitkwam. In Nederland waren historici die zich hebben gespecialiseerd in het onderwerp kritisch en kwam ook de Joodse gemeenschap in het verweer, maar daarbuiten was het heel anders. “De verwoestende reactie volgde snel, vooral in Nederland. Internationaal was de oorspronkelijke kop echter onbetwist. De lezer in Minnesota of de lezer in Chili of waar dan ook, heeft in gedachten: Anne Frank is verraden door een Jood. Punt. De nevenschade voor de Joodse gemeenschap is groot, en het zal jaren van educatie vergen om de effecten ervan op te vangen.”

Joodse raden
Goldsmith is zich bewust van de rol van de Joodsche Raad in Nederland en de positie van Joodse raden indertijd in andere door de nazi’s bezette landen. “De rol van de Joodse raden moet absoluut worden besproken, maar niet op deze manier. Nu is de kernverklaring: een Jood verraadt Joden. Dat blijft in je hoofd hangen en dat baart je zorgen. Het is waar: de Nederlanders hebben Joden verraden als onderdeel van een uitgekiend systeem van verraad. Er zijn talloze boeken en uitstekende onderzoekspapers hierover.”

Boosdoener vinden
Volgens Goldsmith moest er aan het einde van het coldcaseproject gewoon een boosdoener worden voorgedragen. “Ja, dat is precies wat het anders maakt dan open onderzoek. Het project begon met de aankondiging om het verraad op te lossen. In het onderhavige geval moest een investering zijn vruchten afwerpen.” Het project draagt ​​volgens Goldsmith ‘niet bij aan het vinden van de waarheid, maar aan de verwarring en zit bovendien vol fouten. Wanneer het omgaan met historische kwesties zulke groteske en onzinnige vormen aanneemt, hebben we als samenleving een probleem’. Hij benadrukt dat het oorspronkelijke dagboek van Anne Frank de ultieme bron is om met het onderwerp Sjoa om te gaan.

Lees ook:
Barnouw over Cold Case Anne Frank: ‘De conclusie van dit boek is zwak’
Historicus en politicoloog David Barnouw is deskundige op het gebied van Anne Frank. Sinds het bekendmaken van het nieuws over het Cold Case-onderzoek, naar wie het meisje en haar mede-onderduikers heeft verraden, wordt hij platgebeld door journalisten uit binnen- en buitenland. Hij heeft vrij kort geslapen. “Ik moest er vroeg uit.” Barnouw, die eveneens Jonet-columnist is, heeft het boek bestudeerd en geeft aan Jonet.nl in een interview met zijn uitgebreide visie op het onderzoek. “Dit onderzoek heeft de schijn van wetenschappelijkheid. Hun conclusie is een van de uitkomsten, want de smoking gun ontbreekt nog steeds.”