Bezoek aan de Geboortekerk (column)
‘Het lijkt me sjiek: een kerstverhaal op het moment dat de laatste kerstbomen, summum van (quasi) romantiek, bij het grofvuil liggen.
Welaan, begin jaren zestig woonde ik in kibboets Matsuva, Noord-Israël, want in de lijn van mijn socialistisch wereldbeeld had ik besloten een bescheiden bijdrage aan de mensheid te leveren. Een commune waar geen geld wordt verdiend en waar je amper persoonlijke bezittingen hebt, sprak mij aan. Toen. Tjonge, wat kwam ik aan mijn trekken: ik plukte citrusvruchten, bananen, avocado’s en tomaten, irrigeerde de bamboeplantage en kweekte champignons, om maar enkele voorbeelden te noemen.
De kersttijd brak aan en een Franse vriend opperde het plan om in Nazareth de ‘kerstsfeer te proeven’. En zo gebeurde het die dagen dat zeven jonge Joodse idealisten in een overjarig bestelautootje naar die Nieuw-Testamentische stad tuften, waar Christenen en Islamieten niet écht broederlijk samenleefden. Op naar de stad waar Jezus opgroeide, geboren is hij volgens overlevering in Bethlehem – wat in het Hebreeuws Huis van het Brood betekent en Huis van het Vlees in het Arabisch. Het semi-autowrak werd buiten de stad geparkeerd en wij slenterden welgemoed richting het centrum.
Wat opviel waren chaotische situaties en het irritante kabaal van claxonerende auto’s en bussen. Het was een oriëntaalse kakofonie zonder weerga. Woonhuizen en gebouwen waren nauwelijks onderhouden en zouden in Nederland een bordje met ‘onbewoonbaar verklaard’ op de gevel krijgen. Er was geenszins iets van kerstsfeer te merken, althans niet zoals wij dat in ons deel van de wereld kennen. Schamele plukken kerstverlichting her en der werkten op de lachspieren. In een armetierige palmboom hingen wat lampjes, die ook al niet bijdroegen aan een romantische kerstbelevenis.
Er renden jochies op ons af die vroegen waar we vandaan kwamen. “From Münchhausen”, jokten we oprecht. De knapen kenden dat boeiende land uiteraard en riepen verheugd: “Münchhausen is very nice country, with friendly people. You have cigarette for us?” Toen verderop een nieuwe meute ons ondervroeg, beweerden we uit Oz te komen. “Oz is very nice country, with friendly people. You have cigarette for us?” Een humoristische vriend vroeg of ze wisten waar de geboorteplek van Jezus is. Nou, dat wisten ze precies. Voor een paar Judaspenningen leverden ze ons af bij een kerkje dat niet meer in gebruik was. “Are you sure Jesus was born in this church?” vroeg mijn humoristische vriend, die wel beter wist.
Een oude man kwam in beeld. De jongetjes riepen iets, waarop senior zich tot ons wendde en vol overtuiging uitlegde dat dit de holy place is waar de kribbe van het kindeke heeft gestaan. Hij hield zijn hand op en vroeg of wij sigaretten hadden. Een nóg oudere senior stapte van de roestigste fiets die ik ooit had gezien. Voorop was een kratje bevestigd met daarin een paar schamele kippetjes. Nadat hij was bijgepraat door oudje nummer één, legde hij in goed Engels uit dat dit de plek is waar ‘Onze verlosser’ is geboren. “Maar”, vroeg humoristische vriend, “Hij is toch in Bethlehem geboren?” Metusalem beklauterde zijn fiets, de kippetjes kakelden flauwtjes, en alvorens hij om een bocht verdween, schreeuwde hij dat wij ‘smerige communisten’ waren en ‘naar Rusland moesten oprotten’.
Dit speelde zo’n vijftig jaar geleden. Die Nazarener jochies zijn nu volwassen mannen en die senioren van weleer leven niet meer, maar Nazareth is nauwelijks veranderd.’
