Bij wie kan ik onderduiken? – column Brigitte Wielheesen

‘Van de ene verbazing in de andere verbazing viel ik, in de afgelopen week. In mijn vorige column schreef ik over de ingeburgerde Jodenhaat in Palestina, nog ver voor de oprichting van de staat Israël. Decennia lang zijn generaties Arabieren in het voormalige Britse mandaatgebied opgevoed met haat. Vorige week zag ik beelden van kinderen in militaire kleding op de kleuterschool in Gaza-stad. Met een geweer in de hand zongen ze anti-Joodse liederen. Ik verbaas me hier niet over. In de jaren negentig, toen ik samen met Conny Mus met enige regelmaat de Gazastrook bezocht, riepen kinderen van de lagere school ons al na met de woorden “Jehoed” en gooiden ze stenen naar ons. Die stenen gooiende kinderen zijn nu de ouders van de kinderen die nu op zesjarige leeftijd al met een geweer in hun hand anti-Joodse liederen zingen. Inmiddels heb ik de hoop dat Arabieren meer van hun kinderen gaan houden dan ze ons haten, opgegeven.

De reden dat Nederlandse politieke partijen streven naar de erkenning van een Palestijnse staat is mij een raadsel. Verbazingwekkend is dat het congres van D66 zich hiervoor uitspraak. Voor mij reden, om in navolging van Natascha van Weezel te zeggen: “Het gaat niet goed met ons land en als er niet snel iets gebeurt, dan loopt het uit de hand.”

Antisemitisme. In mijn hele leven heb ik welgeteld vier, gericht op mijn persoon, antisemitische incidenten mee gemaakt. Ik was elf jaar, twintig jaar, 24 jaar en veertig jaar. Alle keren waren het autochtone Nederlanders die mij anti-Joods bejegenden. Dit is voor altijd in mijn herinnering gegriefd. In een ervan was een gebeurtenis in Israël die de aanleiding vormde om mij als Jood fysiek aan te vallen.

De Nederlandse samenleving lijkt de laatste jaren met de opkomst van “veelvuldig ongenuanceerd mening spuien” op sociale media instabiel geworden, alsof er elk moment een vlam in de pan kan schieten. En om met Esther Voet te spreken: “Wij zijn de kanarie in de kolenmijn”. Het is een tijd dat je contacten screent op de vraag bij wie je kan onderduiken als het zover is. De uitslag van de screening is niet altijd wat het lijkt, waardoor het lijstje weer ieder moment veranderd…

Vorige week had ik een “akkefietje” met een Israëlische werkgever. In mijn naïviteit vertel ik dit aan enkele niet-Joodse vrienden op mijn lijstje. De reacties waren duidelijk: een voor een noemden deze autochtone Nederlanders het een Jodenstreek. Het aloude antisemitisme kwam zonder aarzeling schaamteloos om de hoek kijken. Het was niet tegen mij persoonlijk gericht, maar het raakte me dieper dan het “akkefietje” van eerder. Verbaasd en met stomheid geslagen, heb ik weer enkele personen van het steeds korter wordende lijstje Bij wie kan ik onderduiken? gestreept. Meer en meer vragen rijzen bij me op. Hoe ingeburgerd is antisemitisme in de Nederlandse samenleving? En waarom komt het wel heel vaak om de hoek kijken als het over Israël gaat? Sluit iedereen de ogen en gaat het echt uit de hand lopen?

Nog danig verbouwereerd vroeg ik een goede kennis, zij is een Bosnische moslima, om haar mening over de door mij niet verwachte reacties. Ze vloog uit haar vel. “Wat? Dit is gewoon een werkgever-werknemer issue. Niet netjes, maar het een Jodenstreek noemen is puur antisemitisme!” Haar reactie leidde tot een gelijkgestemd gesprek over Jodenhaat, extremisme, sociale media en de grootmoefti van Jerusalem. In haar ogen was deze moefti een gevaarlijke extremist, die met het preken van Jodenhaat generaties moslims heeft vergiftigd. En die zijn nu de Nederlandse samenleving aan het vergiftigen onder de noemer BDS. “Nederlanders zijn naïef. Via de sociale media laten ze toe dat dit soort ‘gestoorden’ ook hier hun haat verspreiden. Palestijnen zijn geen apart volk en geen moslims. Het zijn pure antisemieten!” vindt ze. Met positieve verbazing heb ik mijn Bosnische kennis op mijn onderduiklijstje geplaatst……’